طرازی، سید مبشر (۱۸۹۶ـ۱۹۷۷)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

طَرازی، سید مُبشِّر (۱۸۹۶ـ۱۹۷۷)

از علمای مبارز ترکستان شوروی. فرزند سید محمد توره از مشایخ نقشبندیه، متولد «طراز اولیا آتا». تحصیلاتش را در تاشکند و بخارا گذارند. در ۱۹۱۷ یک گروه سیاسی ضد استعماری از طلاب علوم دینی تشکیل داد. همچنین در مجلات اصلاح و آدینه نیز مقالاتی با همین مشی می‌نوشت. او سه بار از سوی دولت شوروی محکوم به حبس و یک بار نیز تبعید شد. در ۱۹۳۰ نماینده سرّی ترکستان آزاد در «اولیا آتا» بود، لذا برایش حکم اعدام صادر شد. طرازی به‌همراه پسرش به افغانستان رفت و در مؤسسات علمی، ادبی و دینی و مطبوعات آن‌جا فعالیت نمود در ۱۹۳۶ سفر کوتاهی به هند داشت و مورد حمایت اقبال لاهوری قرار گرفت. او توانست «انجمن وحدت مهاجران ترکستان» را در آن‌جا تشکیل دهد. در ۱۹۴۴ به‌جهت فعالیت‌های ضد روسی در افغانستان بازداشت شد. یک سال پس از آزادی به مصر رفت و فعالیت خود را در آن‌جا با تشکیل «جمعیت اتحاد ترکستانی‌ها» و انتشار مجله ارگان آن ادامه داد و موضوع استقلال ترکستان را بارها در محافل عربی مطرح ساخت. سید مبشر آثار متعددی به زبان‌های ترکی، فارسی و عربی دارد که تاریخ مختصر زندگی مسلمانان در روسیه ازجمله آن‌هاست.