عین القضات همدانی، عبدالله (همدان ۴۹۲ـ ۵۲۵ق)
عِینُ‌القُضات همدانی، عبدالله (همدان ۴۹۲ـ ۵۲۵ق)
حکیم و عارف ایرانی و از علمای شافعی. اما چون پدر و جدش از میانۀ آذربایجان بودند به میانجی هم معروف شده است. در کودکی به تحصیل علوم پرداخت و در ادبیات و حکمت و کلام به رتبۀ استادی رسید. در این دوره، برکۀ همدانی، شیخ فتحه، احمد غزالی و محمد حمویّه جوینی را از استادان او دانسته‌اند. عین‌القضات روحی پرشور داشت و در ابراز عشق به حلاج و اظهار دقایق مکتب احمد غزالی سخت بی‌پروا بود. این آراء در آثار او، همچون یزدان شناخت، رسالۀ جمالی و تمهیدات/ زبدة‌الحقایق، نیز ظاهر است. عین‌القضات، سرانجامی چون حلاج داشت. او را به امر قوام‌الدین ابوالقاسم در‌گزینی به زندان بغداد بردند و پس از آن‌که به اعدام محکوم شد، به همدان انتقال یافت و در آن‌جا بر دارش کشیدند. رسالۀ شکوی‌الغریب عن‌الأوطان الی علماء البلدان او، که در همان زندان نوشته شد، از لطیف‌ترین نگاشته‌های اوست. مجموعۀ اشعارش نزهةالعشاق نام دارد و مکاتیب (نامه‌هاي) فارسی او نیز در بیان حقایق حِکمی و عرفانی است.