غزنه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
غزنه
نام فارسی غزنه
نام های دیگر غزنین- غزنی
کشور افغانستان
موقعیت شرق افغانستان، به فاصله ۱۴۸کیلومتری جنوب غربی کابل
جمعیت ۳۸,۹۰۰ نفر (۱۹۹۸)
تولیدات و صنایع مهم فروش دام، ابریشم، و محصولات کشاورزی
بناهای مهم مقبره سلطان محمود غزنوی
مناره غزني

غَزنه

(یا: غزنین؛ غزنی) شهری در شرق افغانستان، به فاصلۀ ۱۴۸کیلومتری جنوب غربی کابل، با ۳۸,۹۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۸). از مراکز مهم بازرگانی و صنعتی افغانستان است و مرکز فروش دام، ابریشم، و محصولات کشاورزی مناطق اطراف به‌شمار می‌رود. تاریخ اولیۀ شهر مشخص نیست. ظاهراً قدیمی‌ترین ذکری که از این شهر رفته است از قرن ۲م در آثار بطلمیوس است. کشف اماکن و مجسمه‌های مربوط به بودا نشان می‌دهد که آیین بودا در این شهر رواج داشته است. غزنه مقرّ حکومت غزنویان بود و در زمان حکومت این سلسله به اوج رونق خود رسید. در نیمۀ اول قرن ۶ق سپاهیان سلجوقی دو بار غزنه را اشغال کردند؛ در عهد سلطنت بهرام‌شاه غزنوی، علاء‌الدین جهانسوز غزنه را تاراج و ویران کرد. سرانجام در ۵۵۸ق غزنه به‌کلی از دست غزنویان خارج شد و به دست غوریان افتاد و پایتخت معزالدین محمد سام شد. در ۶۱۲ق غزنه به دست خوارزمشاهیان افتاد، اما حکومت آنان در این شهر چندان طول نکشید. در ۶۱۸ق، چنگیزخان شهر را غارت کرد و غزنه رونق خود را ازدست داد. در ۹۱۰ق، ظهیرالدین بابر شهر را اشغال کرد. نادرشاه نیز یک سال قبل از فتح کابل و حرکت به سوی دهلی، غزنه را تصرف کرد. مقبرۀ سلطان محمود غزنوی و مناره‌های مجاور آن از آثار تاریخی این شهر است. شهر مزبور اکنون بر سر راه بزرگراه کابل‌ـ قندهار واقع شده و اندکی از رونق گذشته را بازیافته است.