قطب الدین حیدر (تبریز ۶۱۸ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

قُطب‌الدّین حیدر (تبریز ۶۱۸ق)

صوفی معروف ایرانی و مؤسس طریقت حیدریه از شعبِ سلسلۀ چشتیه. در کیستیِ این سرسلسله، تردید است، چه از دو قطب‌الدین حیدر خبر داریم. نخست شیخ قطب‌الدین حیدر بن جلال‌الدین تیمور بن ابوبکر موسوی تونی که نسب به حضرت موسی بن جعفر ‌(ع) می‌رساند. او در تونِ‌ خراسان متولد شد و در تبریز، به ترویج تشیّع پرداخت. خلیفۀ حاجی نظام‌الدین فارسی بود و کرسی‌نامه‌اش با یازده واسطه به ابراهیم ادهم می‌رسید. گویا شیخ عطار، حیدری‌نامه را به‌نام او ساخته باشد. دیوانی نیز از او به‌دست است. دوم، قطب‌الدین حیدرزاوه‌ای که در همان ۶۱۸ق درگذشت و در تربت‌ حیدریه به‌خاک سپرده شد. بعضی وجه تسمیۀ نام شهر را قرارگرفتن آرامگاه در آن‌جا دانسته‌اند. با توجه به شباهت نام و اتحاد سال درگذشت، می‌توان احتمال داد که در ثبتِ‌ تاریخیِ این شخصیت اشتباهی روی داده و چنین دوگانگی‌ای حاصل شده باشد.