لهستانی، ادبیات

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

لهستانی، ادبیات (Polish literature)

لهستاني، ادبيات

ادبیاتی بومی که در قرن ۱۴م شکل گرفت و در قرن‌های ۱۶ و ۱۷ تحت تأثیر رنسانس[۱] شاهد شکوفایی عصر زرین خود بود، که این امر به‌ویژه در شعر یان کوخانوفسکی[۲] (۱۵۳۰ـ۱۵۸۴) آشکار است. سنت ادبیات بومی در نیمۀ دوم قرن ۱۸، و دوران ایگناتسی کراسیسکی[۳] (۱۷۳۵ـ۱۸۰۱)، شاعر عصر روشنگری[۴] و رمان‌نویس پیش گام، از نو متداول شد و در ۱۷۶۵ تئاتر ملی لهستان افتتاح شد. سیطرۀ اتریش، روسیه، و پروس[۵] در اواخر قرن ۱۸ و درخلال قرن ۱۹ بر لهستان و، به‌ویژه شکست قیام ۱۸۳۰ لهستان، به پیدایش ملی‌گرایی غم‌انگیزی در آثار نویسندگان بزرگ همچون آدام میتسکی‌یویچ[۶]، یولیوش اسلوواتسکی[۷] (۱۸۰۹ـ۱۸۴۹)، و زیگمونت کراسینسکی[۸] انجامید. این مضمون بر رمان‌نویسان تاریخی نظیر خنریک شنکیویچ[۹] نیز تأثیر بخشید. در پایان قرن ۱۹ واکنشی علیه طبیعت‌گرایی[۱۰] و دیگر شیوه‌های متعارف «نهضت لهستان جوان[۱۱]» (۱۸۹۰ـ۱۹۱۸) در تئاتر و ادبیات داستانی و نیز در شعر پدید آمد. در قرن ۲۰ استقلال سیاسی در سال‌های بین دو جنگ نویسندگانی را پروراند که تنوعی حیرت‌انگیز دارند و از شاعران گروه پرشور و نشاط «اسکاماندر[۱۲]» تا استانیسلاف ویتکیه‌ویچ[۱۳] (۱۸۸۵ـ۱۹۳۹)، فیلسوف بدبین و نمایش‌نامه‌نویس، را دربر می‌گیرد. تجربه‌های مصیبت‌بار زمان جنگ و پس از جنگ، به ظهور شعر و نثری انجامید که زندگی نجات‌یافتگان یا مبتلایان به صدمات روحی اجتماعی را ثبت می‌کرد. نویسندگان مهم این گروه عبارت‌اند از چسلاو میلوش[۱۴]، شاعر کهنه‌کار و دانشمند (برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات)، ازبیگنیف خربرت[۱۵]، ویتولت گومبروویچ[۱۶]، تادئوس روژویچ[۱۷]، شاعر، و اسلافومیر مروژک[۱۸]، نمایش‌نامه‌نویس طنزپرداز.

 


  1. Renaissance
  2. Jan Kochanowski
  3. Ignacy Krasicki
  4. Enlightenment
  5. Prussia
  6. Adam Mickiewicz
  7. Juliusz Slowacki
  8. Zygmunt Krasinski
  9. Henryk Sienkiewicz
  10. Naturalism
  11. Young Poland movement
  12. Skamander
  13. Stanislaw Witkiewicz
  14. Czeslaw Milosz
  15. Zbigniew Herbert
  16. Witold Gombrowicz
  17. Tadeusz Rózewicz
  18. Slawomir Mrozek