لوی ـ چیویتا، تولیو (۱۸۷۳ـ۱۹۴۱)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

لِوی ـ چیویتا، تولیو (۱۸۷۳ـ۱۹۴۱)(Levi-Civita, Tullio)

ریاضی‌دان ایتالیایی. با همکاری گرگوریو ریتچی ـ کورباسترو[۱]، حساب دیفرانسیل مطلق[۲] را در ۱۹۰۰ عرضه کرد. همچنین، مفهوم توازی[۳] در فضای خمیده[۴] را در ۱۹۱۷ معرفی کرد. لوی ـ چیویتا در پادوا[۵] زاده شد و در همان‌جا درس خواند و ریتچی ـ کورباسترو معلمش بود. از ۱۸۹۷ تا ۱۹۱۸، استاد مدرسۀ مهندسی[۶] پادوا بود و در ۱۹۱۸، استاد آنالیز عالی[۷] دانشگاه رم[۸] شد. در ۱۹۳۸، به‌سبب قوانین ضدسامی که حکومت فاشیستی وضع کرده بود، مجبور به ترک دانشگاه شد و از همۀ مجامع علمی ایتالیا نیز او را اخراج کردند. حساب دیفرانسیل مطلق حساب کاملاً جدیدی بود که هم در فضاهای اقلیدسی[۹] و هم در فضاهای نااقلیدسی[۱۰]، و از آن مهم‌تر، در فضاهای خمیدۀ ریمانی[۱۱] کاربرد داشت و از مقدمات ضروری مورد استفادۀ اینشتین[۱۲] برای عرضۀ نظریۀ نسبیت عام[۱۳] بود. مفهوم تغییر مکان موازی[۱۴] لوی ـ چیویتا بعداً توسعه یافت و به‌صورت حساب تانسوری[۱۵] درآمد. لوی ـ چیویتا مقالاتی نیز دربارۀ مکانیک سماوی[۱۶] و هیدرودینامیک[۱۷] منتشر کرد. دستاوردهای او در زمینۀ ریاضیات محض[۱۸] و کاربردی[۱۹] او را در زمرۀ مهم‌ترین ریاضی‌دانان عصر خودش قرار داد.

 


  1. Gregorio Ricci-Curbastro
  2. absolute differential calculus
  3. parallelism
  4. curved space
  5. Padua
  6. Engineering School
  7. higher analysis
  8. Rome
  9. Euclidean spaces
  10. non-Euclidean spaces
  11. Riemannian curved space
  12. Einstein
  13. general theory of relativity
  14. parallel displacement
  15. tensor calculus
  16. celestial mechanics
  17. hydrodynamics
  18. pure mathematics
  19. applied mathematics