متدیسم
مِتُدیسم
جنبش انجیلی پروتستان[۱]. در ۱۷۳۹ جان وِسلی[۲] در درون کلیسای انگلستان[۳] آن را پایه‌گذاری کرد، ولی در ۱۷۹۵ به گروه مستقلی تبدیل شد. کلیسای اسقفی متدیست[۴] در ۱۷۸۴ در امریکا بنیاد گذاشته شد. تعداد مسیحیان متدیست در جهان بیش از ۵۰میلیون نفر است. موعظه‌های شهربه‌شهر و در فضای بازِ جان و چارلز وسلی[۵] و جورج وایتفیلد[۶] عدۀ بسیاری را به خود جلب کرد و به احیای ایمان کارگران و کشاورزان انگلیسیِ سرخورده از ظواهر و رسوم سنتی کلیسای انگلستان انجامید. نظریه‌های متدیست در موعظه‌های وسلی و یادداشت‌هایی دربارۀ انجیل[۷]، تشریح شده است. اختلاف‌نظرهای پیروان فرقۀ متدیست در اوایل قرن ۱۹ در کنفرانس ۱۹۳۲ لندن با شرکت متدیست‌های پیرو وسلی، متدیست‌های نخستین، و متدیست‌های متحد[۸] به بحث گذاشته و برطرف شد؛ و در نتیجه کلیسای متدیست[۹] پدید آمد. گسترش فرقۀ متدیست در قرن ۱۹ در مناطق صنعتی انگلستان سبب شد تا مردم با روآوردن به مسائل معنوی، بر مشکلات اقتصادی و تغییر و تحولات ناشی از انقلاب صنعتی غلبه کنند. تبلیغ ساده‌زیستی و صرفه‌جویی، از آموزه‌های فرقۀ متدیست، سبب شد تا وضعیت اقتصادی بسیاری از پیروان این فرقه بهبود یابد. شاخه‌ای از متدیسم[۱۰] بود که در ۱۸۱۱، در انگلستان پدید آمد. نطفۀ آن در اردوهایی بسته شده بود که فعالان تبشیری از ۱۸۰۷ در نقاطی مانند ماوکاپ[۱۱] تشکیل داده بودند. با الهام از امریکایی‌ها، جلسات وعظ در هوای آزاد برگزار و در آن‌ها دعا و سرود هم خوانده می‌شد. در ۱۹۳۲ متدیست‌های بدوی با دیگران کلیسای متدیست متحد[۱۲] را تشکیل دادند. هیو بورن[۱۳] (۱۷۷۲ـ۱۸۵۲) و ویلیام کلوز[۱۴] که هر دو به دلیل شرکت در همایش‌های اردوگاهی از محفل متدیست وسلی[۱۵] اخراج شده بودند، مبارزه‌ای تبلیغی را آغاز کردند که به شکل‌گیری محفل‌های متدیست بدوی در مرکز و شرق و شمال انگلستان انجامید. طرفداران بسیاری از میان معدنچیان و کشاورزان به دست آوردند و فعالیت خود را بیشتر در روستاها و شهرستان‌ها متمرکز کردند تا در مراکز بزرگ شهری. متدیسم بدوی به‌عنوان فرقه‌ای مستقل در ۱۸۲۹ به امریکا و سپس کانادا، استرالیا، نیوزیلند، افریقای جنوبی، و نیجریه راه یافت.