مجمل و مبین

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُجمَل و مبیَّن

در اصطلاح اصول فقه، به کلمه یا کلامی که معنای آن معلوم نبوده و مردّد بین دو یا چند احتمال باشد «مُجْمَل» گویند. مانند کلمۀ «قُرء» که در لغت هم به ‌معنای طُهر و هم به‌ معنای حیض است و هرگاه بدون قرینه به‌ کار رود، مراد گوینده مشخص نخواهد بود. و یا مثلاً در مادۀ ۷۷۸ قانون مدنی آمده است: «اگر شرط شده باشد که مرتهن حق فروش عین مرهونه را ندارد، باطل است» در این ماده معلوم نیست چه چیز باطل است، شرط، یا رهن، یا هردو. مبیَّن به کلمه یا کلامی اطلاق می‌شود که به‌ خودی خود دارای معنایی روشن بوده و یا به‌‌وسیلۀ بیان، رفع اجمال شده باشد، مانند: حسن امروز به منزل ما آمده است.