مجیب الرحمان (بنگلادش ۱۹۲۰ـ۱۹۷۵)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُجیبُ‌الرّحْمان (بنگلادش ۱۹۲۰ـ۱۹۷۵)

مُجيبُ‌الرّحْمان

(معروف به «شیخ مجیب») بنیانگذار، نخست‌وزیر، و رئیس‌جمهور (حک: ۱۹۷۲ـ۱۹۷۵) بنگلادش‌. در رشتۀ‌ حقوق دانشگاه داکا تحصیل‌ کرد. در ۱۹۴۲/۱۳۲۱ش،‌ اتحادیۀ‌ دانشجویان‌ پاکستان را تأسیس‌ کرد و در ۱۹۴۹/۱۳۲۷ش، حزب‌ عوامی‌ لیگ را بنیاد‌ نهاد که‌ هدفش‌ استقلال‌ بنگلادش‌ بود. او رهبری‌ اغلب‌ اعتراضات‌ و تظاهرات‌ سیاسی‌ بنگلادش‌ را برعهده‌ داشت‌، از این‌رو، دولت‌ پاکستان‌ چندین‌ بار او را دستگیر و زندانی‌ کرد که‌ براثر اعتراضات‌ مردمی‌ آزاد گردید. در ۱۹۷۰/۱۳۴۹ش،‌ حزب‌ عوامی‌ لیگ‌ به‌ اکثر کرسی‌های‌ مجلس‌ دست‌ یافت‌، اما چند ماه‌ بعد مجیب‌الرحمان‌ دستگیر و محکوم‌ به‌ اعدام‌ گردید (۱۹۷۱/۱۳۵۰). متعاقب‌ شکست‌ پاکستان‌ در جنگ‌ با هند، وی با حمایت ذوالفقار علی بوتو‌ بدون‌ قید و شرط‌ آزاد شد (۱۹۷۲/۱۳۵۰ش‌) و به‌ داکا بازگشت‌ و در همین سال به‌ نخست‌وزیری‌ کشور تازه تأسیس بنگلادش رسید و مسئولیت‌ چندین‌ وزارتخانه‌ را نیز برعهده‌ گرفت‌. او بلافاصله‌ از شوروی‌ و هند دیدار و با ایندرا گاندی، نخست‌وزیر هند، پیمان دفاعی ۲۵سالۀ مشترک منعقد کرد و سپس‌ قانون‌ اساسی‌ بنگلادش‌ را به‌تصویب‌ رساند. در ۱۹۷۵/۱۳۵۳ش، به‌ مقام‌ رئیس‌جمهوری‌ رسید و ماه‌ بعد مجلس‌ را منحل‌ کرد و قانون‌ اساسی‌ کشور را براساس‌ نظام‌ تک‌حزبی‌ عوامی‌ لیگ‌ استوار ساخت‌. سرانجام‌ در کودتای‌ نظامی‌ ۱۵ اوت ۱۹۷۵، به رهبری مشتاق احمد،‌ همراه‌ همۀ‌ اعضای‌ خانواده‌اش‌ به‌قتل‌ رسید.