مسالک المحسنین
مَسالِکُ‌الْمُحْسِنین
سفرنامه‌ای خیالی به فارسی از میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی (۱۲۵۰ ۱۳۲۹ق). این کتاب که به تقلید از آخرین روز حکیم تألیف سِر هامفری دیوی (۱۷۷۸ـ۱۸۲۹) نوشته شده، مسافرت گروهی از جوانان ایرانی را برای مقاصد علمی به قلۀ کوه دماوند شرح می‌دهد. این هیئت به ریاست محسن بن عبدالله، متشکل از دو نفر مهندس (مصطفی و حسین)، یک نفر پزشک (احمد) و یک نفر معلم شیمی (محمد)، از ادارۀ جغرافیایی موهوم مظفری، مأمور می‌شوند که طی ۲ ـ ۳ ماه و با پای پیاده و بدون همراه و چهارپا، تا قله دماوند بالارفته و معدن یخ سمت شمال آن را ملاحظه کرده، ارتفاع قله را اندازه بگیرند و سایر اطلاعات را به‌همراه نقشه راه خود به اداره تقدیم کنند. این مسافرت اکتشافی، بهانه و دستاویزی است که مؤلف بتواند درخلال آن، مسائل مختلف اخلاقی و اجتماعی و آموزشی را طرح و اطلاعات خود را در هر مورد به‌صورت بحث و مناظره در میان دوستان هم‌سفر یا کسانی که در بین راه با آن‌ها برخورد می‌کنند، بیان کند و از این حیث به کتاب احمد شبیه است. این اثر گرچه نثری ساده دارد، عاری از لغات ترکی و تسامحات انشایی نیست. تلاش برای ساختن معادل‌های فارسی برای لغات علمی از نکات درخور توجه در نثر این کتاب است. مسالک المحسنین، از نظر انشا و زیبایی اسلوب، بهترین تألیف طالبوف است. این کتاب بار نخست در ۱۳۲۳ق در قاهره به‌چاپ رسید.