مسکو، شهر
مُسکو، شهر (Moscow)
(به روسی: ماسکوا[۱]) شهری صنعتی و تجاری، و پایتخت فدراسیون روسیه[۲]، و مرکز ناحیۀ مسکو و نیز پایتخت پیشین اتحاد شوروی (۱۹۲۲ـ۱۹۹۱)، با ۱۰,۶۷۲,۰۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). کنار رود ماسکوا[۳] و در ۶۴۰کیلومتری جنوب شرقی سن‌پترزبورگ[۴] قرار دارد و منطقه‌ای با مساحت حدود ۸۸۰ کیلومتر مربع را دربر می‌گیرد. این شهر مرکز اصلی سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی روسیه است. شهری مهم با کارخانه‌های فراوان است، که عمده صنایع آن عبارت‌اند از فنّاوری هوا‌ـ‌فضا، خودروسازی، و تولید ماشین‌آلات، ابزار دقیق، لوازم برقی، پارچه، مواد شیمیایی، و بسیاری از اقلام غذایی. دانشگاه دولتی مسکو در ۱۷۵۵ تأسیس شد؛ سایر نهادهای فرهنگی آن عبارت‌اند از کتابخانۀ بزرگ دولتی روسیه و آکادمی علوم[۵]. تئاتر بلشوی[۶] مشهور اُپرا و باله، موزۀ هنرهای زیبای پوشکین[۷]، نگارخانۀ ترِتیاکوف[۸]، و نمایشگاه دستاوردهای اقتصادی[۹] در مسکو قرار دارند. مهم‌ترین اثر تاریخی مسکو، کاخ‌های قرن ۱۲م کرملین[۱۰] در مرکز شهر و کرانۀ شمالی رود ماسکوا است. این ناحیۀ محصور با دیوارها، چندین بنای تاریخی دارد؛ ازجمله سه کلیسای جامع، که یکی محل تاجگذاری تزارها، دومی محل نمازخانه و سومی آرامگاه تزارهای روسیه است؛ برج ۹۰متری ایوان سوم[۱۱] (ولیکی) (ساخت ۱۶۰۰)؛ چندین کاخ شامل کاخ سابق امپراتوری؛ موزه‌ها؛ و ناقوس تزار[۱۲] که بزرگ‌ترین ناقوس جهان با ۲۰۰ تُن وزن است (ساخت ۱۷۳۵). باروی کرملین هجده برج و پنج دروازه دارد. میدان سرخ[۱۳]، در شمال شرقی کرملین، کلیسای جامع سنت بازیل[۱۴] و مقبرۀ لنین، مجتمع بزرگ ورزشی و پارک گورکی[۱۵] را در خود جا داده است. مقر نخست‌وزیری و دولت ملی فدراسیون روسیه، کاخ سفید[۱۶] مرمرین، نزدیک پل کوتوزوفسکی[۱۷] روی رود ماسکوا قرار دارد. نخستین‌بار از مسکو بهمنزلۀ شهرکی نزدیک مرز جنوبی شاهزاده‌نشین راستوف ـ سوزدال[۱۸] در ۱۱۴۷م نام برده شده است. مغول‌ها، به سرکردگی باتوخان[۱۹]، در ۱۲۳۸م آن را غارت کردند، اما دانیل، پسر اَلکساندر نوسکی[۲۰] آن را دوباره ساخت و پایتخت شاهزاده‌نشین مستقل ماسکووی[۲۱] را در ۱۲۹۴م به این محل انتقال داد. در قرن ۱۴م، در زمان فرمانروایی ایوان اول[۲۲] (۱۳۰۴ـ۱۳۴۱م) و دمیتری دونسکای[۲۳] (۱۳۵۰ـ ۱۳۸۹م)، مسکو به قدرت اصلی سیاسی روسیه و پایتخت مذهبی آن تبدیل شد. در ۱۷۱۲، تزار پطر کبیر[۲۴] پایتخت روسیه را به سن‌پترزبورگ منتقل کرد و مسکو در سراسر دورۀ امپراتوری به جایگاه دوم از لحاظ اهمیت سقوط کرد. در ۱۸۱۲ ساکنان مسکو، که با پیشروی سربازان ناپلئون از شهر فرار کرده بودند، هنگامی‌که به مسکو بازگشتند، شهر را ویرانه یافتند؛ بیش از دو سوم ساختمان‌ها در آتش‌سوزی با خاک یکسان شده بود. بازسازی مسکو ده‌ها سال طول کشید. با سقوط رژیم تزاری در انقلاب اکتبر[۲۵] ۱۹۱۷، مسکو وضعیت خود را بهمنزلۀ شهر اصلی روسیه بازیافت و در ۱۹۱۸ پایتخت جمهوری سوسیالیستی فدراتیو شوروی[۲۶] و در ۱۹۲۲ پایتخت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی[۲۷] شد. در ۱۹۴۱ نیروهای نازی تا ۳۲کیلومتری مسکو پیشروی کردند، اما دربرابر ایستادگی روس‌ها و سرمای شدید وادار به عقب‌نشینی شدند. در هرج‌ومرج قبل و بعد از فروپاشی اتحاد شوروی در دهۀ ۱۹۹۰، مسکو صحنۀ دو کودتای نافرجام بود: اولی در ۱۹۹۱، که کمونیست‌های تندرو سعی در براندازی میخائیل گورباچف[۲۸] داشتند؛ دومی در ۱۹۹۳، که رهبران محافظه‌کار پارلمان با اصلاحات قانون اساسی رئیس‌جمهور بوریس یلتسین[۲۹] مخالف بودند.
- ↑ Moskva
- ↑ Russian Federation
- ↑ Moskva River
- ↑ St petersburg
- ↑ Academy of Sciences
- ↑ Bolshoi Theatre
- ↑ Pushkin Fine Arts Museum
- ↑ Tretyakov Gallery
- ↑ Exhibition of Economic Achievements
- ↑ Kremlin
- ↑ Ivan Veliki
- ↑ Tsar Kolokol
- ↑ Red Square
- ↑ St Basil’s Cathedral
- ↑ Gorky Park
- ↑ White House
- ↑ Kutuzovsky Bridge
- ↑ Rostov-Suzdal
- ↑ Batu Khan
- ↑ Alexander Nevski
- ↑ Muscovy
- ↑ Ivan I
- ↑ Dmitri Donskai
- ↑ Tsar Peter the Great
- ↑ October Revolution
- ↑ (Russian Soviet Federated Social Republic (RSFSR
- ↑ (Union of Soviet Socialist Republics (USSR
- ↑ Mikhail Gorbachev
- ↑ Boris Yeltsin