معلمی، عبدالرحمن بن یحیی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

معلمی، عبدالرحمن بن یحیی (1894- مکه 1966م)  Abdorrahman bin Yahya Al-Moallemi


مصصح یمنی متون کهن عربی. نزد پدر و برادرش قرائت قرآن و علم نحو را فراگرفت. سپس زبان ترکی را آموخت و آنگاه نزد احمد بن محمد معلمی، فقه را آموزش دید. بعدتر به جیزان رفت و در دربار محمد ادریسی (امیر عسیر) به خدمت مشغول شد. ادریسی ریاست قضاء را به او سپرد و لقب شیخ‌الاسلام را به وی داد. معلمی در عسیر علاوه بر قضاوت به تدریس نیز اشتغال داشت. پس از مرگ ادریسی، در 1932م به عدن بازگشت و پس از مدتی به هند رفت. در حیدرآباد دکن به عنوان مصحح کتب حدیث، ادبیات و تاریخ در دایرة‌المعارف عثمانی مشغول به کار شد. وی از برجسته‌ترین مصححان این دایرة‌المعارف بود و بسیاری از کتاب‌های خطی ارزشمند را تصحیح کرده و بر آنها حاشیه نگاشته است. معلمی سی سال در خدمت دایرةالمعارف عثمانی بود و پس از بازنشستگی و پس از سقوط پادشاهی آصفی در دکن، در 1948م به مکه مهاجرت کرد. در آنجا به مدیریت کتابخانه‌ی حرم مکی منصوب شد و هم‌زمان کار تصحیح کتب خطی را نیز ادامه داد. وی دارای حافظه‌ای قوی و شخصیتی کاریزماتیک بود و از ذوق شعری نیز بهره‌ای داشت.

کتاب‌های الانساب سمعانی (متوفای 1168م) و الاکمال فی‌المختلف و المؤتلف من اسماء الرجال ابن ماکولا هردو در شش جلد، از شمار آثاری است که وی تصحیح کرده و بر آن‌ها تعلیقه نوشته است. از او گذشته از نسخه‌های خطی‌ای که تصحیح کرد، مقالات پژوهشی درخوری نیز در حوزه‌های تاریخ و علم رجال برجای مانده. مجموعه‌ای از مقالات معلمی در کتاب المباحث العلمیه و المقالات السنیة منتشر شده است.