مفضل ضبی، ابوالعباس ( ـ پس از ۱۶۳ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُفَضَّل ضَبّی، ابوالعباس ( ـ پس از ۱۶۳ق)

ملقب به راویه، لُغَوی و تذکره‌نویس عرب. او را به‌دلیل دانش عمیق و وسیعش در لغت و ادب قدیم عرب، لقب راویه داده بودند. در حدود ۱۴۵ق، در قیام زیدیان به سرکردگی ابراهیم بن عبدالله شرکت کرد و به فرمان منصور خلیفۀ عباسی دستگیر و زندانی شد، اما به شفاعت مُصَیّب بن زُهیر از حبس رهایی یافت و سرانجام معلم مهدی، خلیفۀ بعدی، شد. سپس به کوفه رفت و همان‌جا اقامت گزید. مفضل در غریب (لغات و اصطلاحات نادر عربی)، نحو، انساب و تاریخ قدیم عرب تبحر داشت و در این زمینه‌ها، و همچنین در ضرب‌المثل، بحور و معانی شعر عرب، آثاری تألیف کرد. مهم‌ترین کتابش، مُفَضّلیّات از معروف‌ترین تذکره‌های شعر قدیم عربی است. ابن عربی و خلف‌ احمر از شاگردان مفضل بوده‌اند.