ملاعبدالنبی فخرالزمانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

ملاعَبدالنّبی فَخرالزمانی (قزوین ۹۸۸ـ پس از ۱۰۴۱ق)
(یا: نبی قزوینی) شاعر و تذکره‌نویس ایرانی. شهرت او به فخرالزمانی از نام جد مادری او، بود که نسبش به خواجه عبدالله انصاری می‌رسید. ملاعبدالنبی در زادگاهش به کمال رسید. در ۱۰۰۷ق به مشهد و سپس از راه قندهار به لاهور رفت. در پادشاهی جهانگیر گورکانی به آگره رفت و به یاری خویشاوندش نظامی قزوینی، وقایع‌نگار دربار جهانگیر، با فن قصه‌گویی آشنا شد. در ۱۰۲۲ق با جهانگیر و نظامی به اجمیر رفت و قصه‌گو و سپس کتابدار امان‌الله خان زمان بهادر شد. پس از چندی به‌سبب بیماری به لاهور و از آن‌جا نیز از بیم طاعون به کشمیر رفت و به خدمت نظام‌الدین احمد، والی کشمیر، پیوست. در ۱۰۲۹ق در پتنا/عظیم‌آباد از کار بدستان بلندپایۀ سردارخان خواجه یادگار بود. ملا عبدالنبی نخست عزتی تخلص می‌کرد، اما بعدها تخلص خود را به نبی تغییر داد. از آثارش: تذکرۀ میخانه که زندگی‌نامۀ ساقی‌نامه‌سرایان در زبان فارسی و ساقی‌نامه‌های آنان است (تهران، ۱۳۴۰ش)؛ دستورالفصحا در آداب قصه‌گویی و شیوۀ نَقّالی؛ نوادرالحکایات و غرایب‌الروایات/بحرالنوادر که تقلیدی از جوامع‌الحکایات عوفی است؛ طراز‌الاخبار.