موسیقی بوشهر
موسیقی بوشهر
استان بوشهر، در جنوب غربی ایران و در کرانه‌های خلیج فارس، از دیرباز محل گذر و سکونت اقوام و نژادهای گوناگون بوده است. به‌جز بومیان این منطقه، بسیاری از ساکنان آن‌جا بازماندگان مهاجران افریقایی‌اند که در گذشته برای بردگی به این منطقه آورده شده بودند. با ورود فرهنگ افریقایی به این ناحیه، بخشی از فرهنگ و موسیقی بوشهر از آن تأثیر پذیرفته است. این تأثیر در تعدادی از ترانه‌ها، یَزله‌ها، نیمه‌ها (آوازهای کار)، مراسم سنج و دمام و برخی از دیگر انواع موسیقی این منطقه نمایان است. موسیقی ناحیۀ بوشهر در یک تقسیم‌بندی کلی به دوبخش موسیقی مذهبی و غیرمذهبی تقسیم می‌شود.
موسیقی مذهبی. آیین‌های عزاداری محرم در بوشهر اهمیت بسیار دارد و به‌سبب، تنوع و گستردگی آوازهای مربوط به آن می‌توان ادعا کرد که بخش مهمی از موسیقی بوشهر آوازهای مربوط به مراسم عزاداری محرم است. این بخش را می‌توان متشکل‌ترین بخش موسیقی بوشهر به‌حساب آورد. مراسم عزاداری محرم با اجرای گروه سنج و دمام و بوق آغاز می‌شود و با ذکر، وعظ، خطابه، مصیبت‌خوانی، سینه‌زنی، و نوحه‌خوانی ادامه می‌یابد. از دیگر انواع موسیقی مذهبی بوشهر عبارت‌اند از بیت عزا، مناجات، چاووشی، عزای زنانه، دُم دُم سحری.
موسیقی غیرمذهبی. موسیقی غیرمذهبی نیز در انواع مختلف و هر کدام مربوط به یک رسم یا آیین در سراسر ناحیۀ بوشهر رواج دارد که شَروه از مهم‌ترین آن‌هاست. شَروه را تک‌خوان اجرا می‌کند و اشعار آن غالباً متعلق به فایز و مفتون است. شَروه، که به سبک‌ها و شیوه‌های گوناگون خوانده می‌شود، در واقع آوازی بنیادی در ناحیۀ بوشهر تلقی می‌شود. برخی دیگر از انواع مهم موسیقی بوشهر عبارت‌اند از آواز بیدگونی، شاهنامه‌خوانی (جنگ‌نامه)، مولودخوانی، ترانه‌ها، یَزله، خیام‌خوانی، نیمه‌ها (آوازهای کار)، لالایی‌ها، نمونه‌های سازی موسیقی (مولودی، حاجیونی، چوبی چهار دستماله، چوبی بوشهری، شَکی، آهنگ‌های رقص و بازی) و آوازهای اهل هوا (زار، مشایخ و لیوا). سازهای متداول در بوشهر عبارت‌اند از انواع دمام، سنج، بوق شاخی، نی‌انبان، نی‌جفتی، نی، دایره، دهل شیخ فرج (برای مراسم لیوا در جزیرۀ خارک).