میرزا جهانگیر خان ناظم‌الملک
| میرزا جهانگیر خان ناظم‌الملک | |
|---|---|
| زادروز |
1275ق |
| درگذشت | قم 1352ق |
| محل زندگی | زندگی در شهرهای مختلف همچون تهران، تبریز، خوی، ارومیه، قم، موصل، بغداد، مکه، استانبول، و تفلیس |
| ملیت | ایرانی |
| نام‌های دیگر | میرزا جهانگیر خان ناظم‌الملک محبی؛ نیز: میرزا جهانگیر خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو |
| شغل و تخصص اصلی | خدمت در وزارت خارجه و از منشیان آن وزارت خانه |
| شغل و تخصص های دیگر | شاعر |
| لقب | متخلص به ضیاء |
| آثار | دیوان اشعار- ترجمۀ وصیت نامۀ حضرت علی (ع) به امام حسن(ع) به فارسی منظوم (چاپ در استانبول 1331ق)؛ حقیقت نامه: وصیت نامۀ حضرت رسول (ع) (تهران)؛ لایحه تحدید حدود ایران و عثمانی. |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
| خویشاوندان سرشناس | محب علی خان یکانلو (ناظم‌الملک)(پدر) |
میرزا جهانگیر خان ناظم‌الملک (1275- قم 1352ق)
(با نام کامل: میرزا جهانگیر خان ناظم‌الملک محبی؛ نیز: میرزا جهانگیر خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو) فرزند محب علی خان یکانلو (ناظم‌الملک)، که از کارمندان عالی رتبۀ وزارت امور خارجه و از شخصیت های معروف زمان خودش، و اصل و نسب اش از اهالی یکان کهریز بود. محب علی خان در دارالفنون و استانبول تحصیل کرده بود و در تعیین سرحدهای ایران با همکاری میرزا محسن خان مشیرالدوله، که سفیر ایران در عثمانی بود، نقش به سزایی داشت.
میرزا جهانگیر خان مدتی معاون وزیر عدلیه و مدتی نیز حاکم قم بود. او همچنین عضو کمیسیون تعیین سرحدهای ایران و عثمانی بود و در بازگرداندن چند هزار روستا از عثمانی به خاک ایران تلاش بسیار کرد و چندین مدال و نشان از سوی حکومت وقت به او داده شد.
او در شهرهای مختلفی همچون تهران، تبریز، خوی، ارومیه، قم، موصل، بغداد، مکه، استانبول، و تفلیس زندگی کرده است.
میرزا جهانگیر خان از جوانی، به واسطۀ پدرش در وزارت خارجه مشغول به خدمت شد و از منشیان آن وزارت خانه بود. بعد از فوت پدرش در 1308ق، لقب "ناظم المک" او به پسرش میرزا جهانگیر خان اختصاص یافت و هنگامی که برای مردم شناسنامه صادر می کردند، او شهرت "محبی" را برای خودش انتخاب کرد. او در 1310ق مأمور به معاونت کمیسیون سرحد خراسان شد و مأموریتش تا 1312ق ادامه پیدا کرد. در 1313ق، کارگذار آذربایجان شد و دو سال در آن سمت بود. در 1317ق، او سرکنسول ایران در تفلیس شد و تا 1322ق مأموریتش به طول انجامید. در 1323ق نیز کارگذار خراسان شد.
او اهل قلم و شاعر نیز بود و در اشعارش، "ضیاء" تخلص می کرد. معلوماتش چنان زیاد بود که لقب "کتابخانۀ متحرک" به او داده بودند. پس از فوتش، دیوان اشعارش توسط همسرش و با هزینه شخصی دختر و دامادش در تهران به چاپ رسید. از دیگر آثارش که در زمان حیاتش چاپ شد، عبارت اند از: ترجمۀ وصیت نامۀ حضرت علی (ع) به امام حسن(ع) به فارسی منظوم (چاپ در استانبول 1331ق)؛ حقیقت نامه: وصیت نامۀ حضرت رسول (ع) (تهران)؛ سیاست نامه:نامه ها و فرمان های حضرت علی (ع) به مالک ابن حارث نخعی (تبریز)؛ لایحه تحدید حدود ایران و عثمانی.
میرزا جهانگیر خان سرانجام در اول رجب 1352ق در 77 سالگی به علت بیماری فوت کرد و در نزدیکی بارگاه حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.