نظام الملک هروی، مسعود ( ـ۵۹۶ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نظام‌الملک هِرَوی، مسعود ( ـ۵۹۶ق)

(ملقب‌ به:‌ صدرالدین‌ و شمس‌ الدین) فرزند علی هروی. وزیر علاءالدین تکش‌. در ۵۹۳ ق ناصرالدین‌ ملک‌شاه‌، پسر تکش‌ و حاکم خراسان‌ درگذشت‌ و تکش‌ ادارۀ آن ولایت را تا آمدن محمد، پسر دیگر خوارزمشاه، به حکومت خراسان، به او سپرد. نظام‌الملک‌ پس‌ از آمدن‌ محمد او را در کارها یاری‌ داد و امنیت‌ را به‌ خراسان‌ بازگرداند و هندوخان‌ پسر بزرگ‌ ملک‌‌شاه‌ را که‌ از عوامل‌ ناامنی‌ در خراسان‌ بود به‌ خوارزم‌ فرستاد. تکش‌ که‌ در سال‌های‌ پایانی‌ پادشاهی‌اش‌ درگیر نبرد با اسماعیلیان‌ شده‌ بود، دژ قاهره‌ یا ارسلان‌ گشا را در نزدیکی‌ الموت‌ گشود و در پیرامون‌ الموت‌ بسیاری از اسماعیلیان‌ را به‌ دم‌ تیغ‌ سپرد. اسماعیلیان‌ که‌ گمان‌ می‌کردند محرک‌ تکش‌ در لشکرکشی‌ به‌ دژهای‌ اسماعیلیه‌ وزیر او است‌، صدرالدین‌ مسعود را به‌ زخم‌ کارد از پای‌ درآوردند. تکش‌ که‌ از قتل‌ وزیر با کفایتش‌ سخت‌ به‌ خشم‌ آمده‌ بود به‌ پسرش‌ محمد دستور داد تا به‌ دژهای‌ اسماعیلیه‌ در قهستان‌ حمله‌ کند و به‌ احترام‌ وزیرش‌ پسر او صدرالدین‌ علی‌ را به‌ وزارت‌ برداشت‌. نظام‌‌الملک‌ به‌ رسم‌ اصحاب‌ امام‌ شافعی‌ مسجد جامعی‌ در مرو ساخت‌. اما گروهی از متعصبین‌ شبانه‌ آن‌ مسجد را به‌ آتش‌ کشیدند. وی‌ در گرگانج‌ دفن‌ شد.