نظام شاهیان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نِظامْ‌ شاهیان
(حک‌ : ۸۹۵ـ۱۰۴۶ق) از سلسله‌های‌ مسلمان‌ هند. مؤسس‌ این‌ سلسله‌ احمد‌شاه‌ بحری‌ (۸۹۵ـ۹۱۴ق)، پسر ملک‌ حسن‌ معروف‌ به‌ نظام‌الملک‌ بحری‌ سپهبد نامور دکن‌ در حکومت‌ بهمنیان‌ بود. او در امارات‌ پدر خود در ناحیۀ‌ احمدنگر حکومت‌ مستقل‌ نظام‌شاهیان‌ را تأسیس‌ کرد. در آغاز حکومت‌، جنیر را مرکز حکومت‌ انتخاب‌ کرد و مناطق‌ اطراف‌ را زیر نفوذ خود درآورد. قلمرو آن‌ها دارای‌ موقعیتی‌ راهبردی‌ بود. بعد از مرگ‌ وی‌، فرزند هفت‌ساله‌اش‌ با عنوان‌ برهان‌ نظام‌‌شاه‌ اول‌ به‌ حکومت‌ رسید. در دوران‌ سلطنت وی‌ (۹۱۵ـ۹۶۱ق) احمدنگر مرکز حکومت‌ شد و برای‌ مدتی‌ فرمانروایی در اختیار مکمل‌خان‌ و بعداً شاه‌ طاهر وزیر برهان‌ قرار داشت‌. برهان‌ نظام‌ با وجود اشتغال‌ دائم‌ به‌ جنگ‌، تحت‌ وزارت‌ شاه‌ طاهر، امور جهان‌داری‌ را به‌خوبی‌ انجام‌ داد و شیعه‌ را مذهب‌ رسمی‌ اعلام‌ کرد. این امر سبب قیام امیران سنی‌مذهب، علیه او شد. به‌‌دنبال‌ مرگ برهان‌ نظام‌‌شاه‌، بین‌ فرزندان‌ وی‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ سلطنت‌، کشمکش آغاز شد و سرانجام‌ حسین‌ نظام‌شاه‌ به‌ سلطنت‌ رسید. از آن‌ پس‌، اوضاع‌ سیاسی‌ بی‌ثبات‌ بود و تیموریان‌ هند پی‌ در پی‌ حکومت‌ آنان‌ را مورد هجوم‌ قرار می‌دادند. در ‌ قرن ۱۱ق وزارت نظام‌شاهیان بهدست ملک امبر (عنبر) رسید. وی حکومت نظام‌شاهیان را از نو احیا کرد .مرکز آن از احمدنگر که بهدست تیموریان افتاده بود، به دولتآباد و شهر کهرکی منتقل شد. مرتضی شاه دوم آخرین پادشاه این سلسله بود. سرانجام در زمان شاه‌جهان تیموری (‌۱۰۳۷ ـ‌۱۰۶۸ق) حکومت نظام‌شاهیان برافتاد و قلمرو آن میان امپراتوری مغولان هند و عادلشاهیان تقسیم شد.