هذلولی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

هُذْلولی (hyperbola)

هُذْلولي

در هندسه، منحنی حاصل از تقاطع یک سطح مخروطی[۱] دوار یا مخروط مستدیر قائم[۲] دو دامنه[۳]، با صفحه‌ای موازی با دو مولد[۴] از سطح دوار، که هر دو دامنۀ سطح را قطع می‌‌کند. هذلولی دو شاخه[۵] دارد و به دو مجانب[۶] محدود است. مجانب‌ها خط‌های راستی‌اند که شاخه‌های هذلولی به آن‌ها نزدیک و نزدیک‌تر می‌شوند، ولی هیچ‌گاه به آن‌ها نمی‌رسند. هذلولی‌ای با دو مجانب عمود برهم هذلولی متساوی‌الساقین[۷]، قائم[۸] یا متساوی‌القطرین نامیده می‌شود. مثلاً نمودار (فرمول ۱) هذلولی متساوی‌الساقینی است که محورهای مختصات مجانب‌های آن‌اند.

فرمول ۱:هذلولی عضو خانوادۀ مقاطع مخروطی[۹] است. این منحنی را همچنین می‌توان به‌‌صورت مسیر حرکت نقطه‌ای تعریف کرد که تفاضل فواصلش از دو نقطۀ ثابت (کانون[۱۰]ها) همواره ثابت باشد. اگر کانون‌ها را F و َF بنامیم، خط گذرنده از َFF یکی از محورهای تقارن[۱۱] هذلولی است و نقاط تقاطع آن را با دو شاخۀ هذلولی رأس‌های هذلولی[۱۲] می‌نامند. عمود منصف[۱۳] َFF محور تقارن دیگر است. محورهای تقارن هذلولی را محورهای آن می‌نامند. خروج از مرکز[۱۴] هذلولی بزرگ‌تر از یک است.

 


  1. conical surface
  2. right circular cone
  3. amplitude
  4. generatrix
  5. branch
  6. asymptote
  7. equilateral hyperbola
  8. rectangular hyperbola
  9. conic sections
  10. focus
  11. symmetry axis
  12. vertices of hyperbola
  13. perpendicular bisector
  14. eccentricity