هرتزشپرونگ ـ راسل، نمودار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

هِرْتْزشْپرونگ ـ راسِل، نمودار (Hertzsprung-Russell diagram)

هِرْتْزشْپرونگ ـ راسِل، نمودار

در اخترشناسی، نموداری برای نمایش دمای سطحی ستاره‌ها[۱] در برابر درخشندگی[۲]شان. در این نمودار بیشتر ستاره‌ها، ازجمله خورشید[۳]، در نوار باریکی با نام رشتۀ اصلی[۴] جا می‌گیرند. وقتی ستاره‌ای پیر می‌شود، از رشتۀ اصلی به بخش راست و بالایی نمودار یا ناحیۀ غول‌ها[۵] و اَبَرغول‌ها[۶] می‌رود. وقتی ستاره در پایان حیات خود فشرده می‌شود و به‌صورت کوتوله‌ای سفید[۷] درمی‌آید، بار دیگر به ناحیۀ پایینی و چپ نمودار جابه‌جا می‌شود. نام این نمودار برگرفته از نام آینار هرتزشپرونگ[۸]، اخترشناس دانمارکی، و هنری راسل، اخترشناس امریکایی، است که مستقل از هم به آن دست یافتند (۱۹۱۱ـ۱۹۱۳).

 


  1. surface temperature of stars
  2. luminosities
  3. Sun
  4. main sequence
  5. giants
  6. supergiants
  7. white dwarf
  8. Ejnar Hertzsprung