واکسن
واکْسَن (vaccine)
(یا: مایۀ تلقیح) هر نوع آماده‌سازی عوامل بیماری‌زا، ویروس‌ها یا باکتری‌ها، به‌شکل تغییر‌یافته، برای ورود به بدن. از طریق دهان یا با تزریق زیرجلدی، و برای القای واکنش اختصاصی پادتن و تولید ایمنی دربرابر بیماری خاص به‌کار می‌رود. در ۱۷۹۶، ادوارد جنر[۱] اولین‌بار با موفقیت کودکی را با ویروس آبلۀ گاوی مایه‌کوبی کرد تا موجب ایجاد ایمنی در برابر آبله شود. این روش، یعنی کوبیدن عامل ابتلا به پوست خراشیده‌شده، برای مایه‌کوبی آبله هنوز به‌کار می‌رود. کودکان معمولاً دربرابر دیفتری[۲]، کزاز[۳]، سیاه‌سرفه[۴]، فلج اطفال[۵]، سرخک[۶]، اوریون[۷]، سرخجه[۸]، و سل مایه‌کوبی[۹] می‌شوند.