وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

وَفَیاتُ‌الاَعیان و اَنباءُ اَبْناءِ الزّمان

کتابی به عربی در زندگی‌نامه مشاهیر مسلمان از ابن خلّکان (۶۰۸ـ۶۸۱ق). وی این کتاب عظیم و کم‌نظیر را طی هجده سال (از ۶۵۴ تا ۶۷۲ق) نوشت و در آن، شرح حال و آثار حدود ۸۵۰ نفر از دانشمندان علوم گوناگون و همچنین احوال گروهی از وزیران و امیران را که از کتب گوناگون استخراج کرده یا از افراد موثق شنیده یا خود با آنان دوستی داشته گرد آورد. وی از بیان احوال و زندگی‌نامه صحابه، تابعین و خلفای راشدین، به‌سبب شهرت آنان خودداری کرده است. بر این کتاب ذیل‌های فراوانی نوشته شده که مهم‌ترین و معروف‌ترین آن‌ها فَوات‌الوَفَیات از محمد بن شاکر کُتبی (۶۸۱ـ۷۶۴ق) است. این کتاب به زبان‌های اروپایی و ترکی ترجمه شده و بارها در ایران و مصر به‌چاپ رسیده است. مولانا ظهیرالدین اردبیلی (؟ ـ۹۳۰ق) وفیات‌الاعیان را به نام سلطان سلیم عثمانی به فارسی ترجمه کرد و فرهاد میرزا معتمدالدوله قاجار، نیز آن را در ۱۲۸۴ق با تصحیح و حواشی متن عربی در تهران چاپ و منتشر نمود. ترجمه فارسی دیگری از این کتاب با نام منظرالانسان، توسط احمد بن عثمان بن علی بن احمد شجاع سنجری، از علمای دربار ابوالفتح محمودشاه پادشاه گجرات در سال‌های ۸۹۳ـ۸۹۵ق صورت گرفته که در ۱۳۸۱ با تصحیح دکتر فاطمه مدرسی از سوی دانشگاه ارومیه چاپ شده است.