ویهویلا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

ویهوئِلا  vihuela

ساز زهی ـ‌ زخمه‌ای اسپانیایی، تقریباً به‌شکل‌ گیتار اما با هیکلی کشیده‌ شبیه‌ لوت‌ و شش‌ جفت‌ رشته‌ و معمولاً ده‌ پرده‌ (دستان‌). این‌ نام‌، که‌ برای تمامی سازهای زهی شکم‌تخت‌ به‌کار میرفته‌، ابتدا در قرن‌ سیزدهم‌ به‌چشم‌ می‌خورد و تا قرن‌ چهاردهم‌ تمایز میان‌ ویهوئِلا دِ آرکو (ویهوئِلای آرشه‌ای) و ویهوئِلا دِ پِنیولا (ویهوئلای زخمه‌ای) مشخص‌ می‌شود، که‌ ساز اخیر با تکامل‌ زخمه‌زنی با انگشت‌ تبدیل‌ به‌ ویهوئِلا دِ مانو (ویهوئلای دستی) می‌شود. خیلی محتمل‌ است‌ که‌ ویهوئلا دِ آرکو در پایان‌ قرن‌ پانزدهم‌ به‌صورت‌ ویول‌ تکامل‌ یافته‌ باشد. رپرتوآر ویهوئلا بیشتر در هفت‌ گلچین‌ آثار چاپ‌ قرن‌ شانزدهم‌ یافت‌ می‌شود، که‌ سرآغازشان اِل‌ مائِسترو (استاد) لوئیس‌ میلان‌ (1536)، دِلفین‌ دِ موزیکای لوئیس‌ دِ ناروائِتس‌ (1538)، و ترِس‌ لیبروس‌ (سه‌ کتاب‌) آلونسو مودارا (1546) هستند. برخی قطعه‌های این‌ سه‌ کتاب‌ در مجموعه‌های فرانسوی لوت‌ نیز آمده‌اند، و بین‌ موسیقی لوت‌ و ویهوئلا چندان‌ تفاوت‌ فنیای وجود ندارد، غیر از این‌که‌ ویهوئلا، با بدنۀ‌ کوچک‌ و دستۀ‌ بلند خود، قادر به‌ نواختن‌ پوزیسیون‌های بالاتری نسبت‌ به‌ لوت‌ بوده‌، که‌ این‌ نکته‌ به‌خصوص‌ در مجموعه‌های والدِرابانو (1547) و فوئِنلانا (1554) آشکار است‌.