چمشگزکلو

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

چَمَشْگَزکَلو

ایل کرد ایران، از ایلات بزرگ کرمانج، شمال خراسان در قرن ۱۱ق، منسوب به ناحیۀ کردنشین چمشگزک از نواحی دیار بکر. ایلات کرد زعفرانلو، شادلو و کیوانلو از تجزیۀ ایل چمشگزکلو به‌وجود آمده‌اند. شاه‌عباس در ۱۰۰۵ق، یا کمی پیش از آن، چند هزار خانوار از کردان چمشگزکلو را برای جلوگیری از حملات ازبکان از غرب به شمال ایران انتقال داد. اینان در آغاز برای مدت کوتاهی در ناحیۀ خوار (شرق ورامین، جنوب فیروزکوه) استقرار یافتند و در سال‌های بعد به خراسان رفتند و از حدود ۱۰۱۰ـ۱۰۱۱ق در نواحی شمالی خراسان، از قوچان تا درون و نسا و آخال، مستقر شدند. این مردم پس از ۱۲۰ سال سکونت در آن نواحی هم‌زمان با انقراض سلسلۀ صفویه دراثر فشار ناشی از حملات ازبکان و ترکمن‌ها، مساکن خود را ترک گفته، پس از جنگ و ستیز با گرایلی‌های شمال خراسان، آنان را از قوچان و بجنورد و شیروان بیرون کردند و خود به جای آنان نشستند و ایلخانی‌گری‌های قدرتمند زعفرانلو و شادلو را در قوچان و بجنورد به‌وجود آوردند. نخستین سرکرده و حاکم معروف چمشگزکلوهای خراسان، شاه‌قلی‌سلطان (شاه‌علی‌سلطان) چمشگزکلو بود. پس از وی، یوسف‌خان چمشگزکلو به امارت ایل و حکومت قوچان منصوب شد. او به هنگام درگذشت شاه‌عباس صاحب این مقام بود.