کارمه

کارْمِه (Carme)
در اخترشناسی، قمر کوچک سیارۀ مشتری، و چهاردهمین قمر شناخته‌شده از سمت این سیاره. حدوداً هر ۶۹۲ روز زمینی یک‌بار و در ارتفاع تقریبی ۲۲.۶میلیون کیلومتری مشتری را دور می‌زند. مدار کارمه بیضی‌شکل، و ۳۰ درجه نسبت به استوای مشتری مایل است. کارمه دارای مدار رجوعی است، به این معنا که از منظر قطب شمال مشتری مسیر حرکت آن ساعت‌گرد است. بیشتر قمرها و سیاره‌های منظومۀ خورشیدی ازجمله دوازده قمر داخلی مشتری، وقتی از قطب شمال جسمی که بر گرد آن مدار می‌پیمایند، دیده شوند، پادساعت‌گرد حرکت می‌کنند. کارمه حدود ۴۰ کیلومتر قطر دارد. از ساختار درونی یا ترکیب آن اطلاعی چندان در دست نیست، اما چگالی آن نشان می‌دهد که بیشتر از آن‌که یخی باشد سنگی است. کارمه یکی از چهار قمری است که با چگالی و مدار مشابه بر گرد مشتری می‌چرخند. این چهار قمر، از آن‌رو که نام لاتینی‌شان به حرف e ختم می‌شود، به قمرهای e معروف‌اند. بنابه نظر اخترشناسان قمرهای e در ابتدا، حدود ۴میلیارد سال پیش، به‌صورت سیارکی منفرد بر گرد خورشید مدارپیمایی می‌کردند. این سیارک با گذر از اَبرِ چگال محتوی غباری که مشتری را احاطه کرده بود، با ذرات درون اَبر برخورد کرد. این برخورد حرکت سیارک را کُند کرد و آن را درهم شکست. حرکت چهار قطعۀ بزرگ‌تر آن به‌حدی کُند شد که جذب نیروی گرانش مشتری شدند و قمرهای e را تشکیل دادند. کارمه را ست نیکلسون، اخترشناس امریکایی، در ۱۹۳۸ کشف کرد. نام این قمر از شخصیت اسطوره‌ای یونان گرفته شده است که معشوق زئوس بود. زئوس و کارمه والدین بریتومارتیس، ایزد بانوی کرت، بودند.

 

---