کاسپیان
کاسْپیان
(یا: اقوام کاسْپی) از تیرههای باستانی ساکن در سواحل غرب و جنوب دریای خَزَر. قدمت ایشان به پیش از هزارۀ اول پم میرسد. اسناد تاریخی قرن ۴پم اولینبار از کاسپیان نام میبرد. نام دریای خزر یا کاسپین به ایشان منسوب است. در قفقاز نام باستانی چندین جا در پیوند با کاسپی ضبط شده است: کاسپیاناد، کاسپیا و کاسپیا رومی. هِرودوت گزارش میدهد که کاسپیان همراه پوسیکها، پَن تَمیتها و داریها ساتراپی یازدهم شاهنشاهی هخامنشی بودند. مورخان باستانی آنان را جنگجو و مردمانی کشاورز، دامدار و کشتیسازانی ماهر گزارش کردهاند. اسناد آرامی مکشوف از مصر وجود کلنی کاسپیان را در شهر مِمفیس گزارش کردهاند و اینکه مهاجران کاسپی به کشتیسازی میپرداختهاند. کاسپیان انقیاد مادها را پذیرفتند و به کوروش کبیر در جنگ اِلاد یاری رساندند و در نبرد با اِسکَندَر مقدونی شرکت کردند. سرزمین کاسپیان پس از فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی به قلمرو آتورپاتکان ضمیمه شد و در تهاجمات امیران اَرمَنی بسیار صدمه دید. اِسترابون سرزمین کاسپیانا را در قلمرو آلبانی باستان در شمال رود اَرَس گزارش میکند.