کرجی، ابوبکر محمد بن حسین ( ـ ح ۴۲۰ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کَرَجی، ابوبکر محمد بن حسین ( ـ ح ۴۲۰ق)
(مشهور به حاسب کرجی) ریاضی‌دان ایرانی. برخی به اشتباه او را منسوب به کرخ (در بغداد) دانسته‌اند. در کرج در نزدیکی ری (تهران کنونی) به‌دنیا آمد و تنها صاحب‌نظر دربارۀ محاسبات جبری در بین ریاضی‌دانان مسلمان بود. او از راه کاربرد منظم اعمال حساب، مبنای جدیدی در جبر ایجاد کرد. این امر درنتیجۀ آشنایی با جبر خوارزمی و بررسی آثار دیوفانتوس در حساب ممکن شد. احتمال می‌رود که لئوناردو فیبوناتچی و لوی بن گرسون از او تأثیر گرفته باشند. در نظر کرجی، هدف جبر نشان‌دادن چگونگی تعیین مقادیر مجهول با توجه به مقادیر معلوم و از راه تبدیل با معادله‌هایی معیّن است. از آثار اوست: کتاب الفخری؛ الکافی فی‌الحساب؛ البدیع فی‌الحساب؛ علل حساب‌الجبر و المقابله؛ مختصر فی‌الحساب و المساحة؛ فی حساب‌الهند؛ الاَجذار؛ انباط المیاه الخفیه.