کسره اضافه

کَسْرۀ اضافه
(یا: نقش‌نمای اضافه) در اصطلاح دستور زبان، خطِّ مورّبِ کوچکی که در زیر آخرین هجای مضاف یا موصوف واقع می‌شود که نشانۀ اضافه‌شدن مضاف‌الیه به مضاف یا صفت به موصوف است. تلفّظ کسرۀ اضافه معادل یک مصوت کوتاه است و عنصری صرفی ـ نحوی به‌حساب می‌آید؛ زیرا حرف نشانه است. مثلِ «کتابِ من»، «پدرِ مهربان». هرگاه آخرین حرف مضاف یا موصوف، مصوت‌های بلندِ «ا» (â) یا «و» (u) یا «ی» (i) باشد، کسرۀ اضافه تبدیل به صامت «ی» (y) و مصوّتِ «ـِ » (e) می‌شود. مثلِ: «خدایِ بزرگ»، «پرستویِ مهاجر»، «خانۀ مخروبه»، «بینیِ عقابی». در چنین مواردی، هرگاه آخرین حرفِ (واج) مضاف یا موصوفْ‌های بیان حرکت (ـه=e) باشد، صامت «ی» (y) به‌شکل «ء» بالای آن قرار می‌گیرد یا به‌صورت «ی» پس از «ـه» نوشته می‌شود؛ مثلِ: «شیشۀ گلاب»، «نامۀ من»؛ و اگر واج «ی» باشد، نوشته نمی‌شود، اما تلفّظ می‌شود؛ مثلِ: «پری دریایی»، «سینی چای».