کلیسای جامع
کِلیسای جامع (cathedral)
(یا: کاتدرال؛ از ریشۀ لاتینی «کاتدرا[۱]» به‌معنی «کرسی» یا «تخت») کلیسای اصلی اسقف[۲] یا سراسقف[۳]. مسند او در آن‌جا معمولاً در جنوب جایگاه همسرایان است. در قرون میانه از کلیساهای جامع برای مناسبت‌های رسمی دولتی مانند جلسات پارلمان استفاده می‌شد. اکنون نیز مراسم تاج‌گذاری، عروسی سلطنتی، و ترحیم دولتی در آن‌ها برپا می‌شود. به‌دلیل آن‌که آرامگاه قدیسان نیز بوده در قرون وسطا مراکز زیارتی[۴] بوده‌اند. تا آغاز عصر جدید، فقط آبادی‌هایی را که کلیسای جامع داشتند شهر می‌نامیدند.
هنر و معماری. کلیساهای جامع، به‌سبب اهمیتشان، قرن‌ها کانون خلاقیت هنری و معماری بوده‌اند. شیشه‌های رنگی منقش، دیوارنگاره‌ها، کاشی‌کاری‌ها، کنده‌کاری در چوب و سنگ، نقاشی‌ها (مثلاً روی درِ محجر محراب)، ساخته‌های آهنی، و کارهای پارچه‌ای از آثار هنری موجود در کلیساهای جامع‌اند. بیشتر کاتدرال‌ها در قرون وسطا و بیشتر در دو سبک معماری رمانسک[۵] یا نرمان[۶]، و گوتیک[۷] بنا شده‌اند. کلیساهای جامع با معماری به سبک رمانسک عبارت‌اند از: کاتدرال‌های دارِم[۸] در انگلستان، وُرمس[۹] در آلمان، و چِفالو[۱۰] در سیسیل. کلیساهای جامع مشهور با معماری گوتیک عبارت‌اند از: کنتربری[۱۱]، ایلی[۱۲]، اِگزِتِر[۱۳]، وینچستر[۱۴]، و یورک مینستر[۱۵] در انگلستان؛ شارتر[۱۶]، نوتردام[۱۷] در پاریس، آمیِن[۱۸]، و روآن[۱۹] در فرانسه؛ کلن[۲۰]، رگنسبورگ[۲۱]، و اولم[۲۲] در آلمان؛ میلان، اورویتو[۲۳]، سیِنا[۲۴]، و فلورانس[۲۵]در ایتالیا؛ آویلا[۲۶]، بورگوس[۲۷]، لئون[۲۸]، سالامانکا[۲۹]، و تولِدو[۳۰] در اسپانیا؛ و اوپسالا[۳۱] در سوئد. پس از قرون وسطا کاتدرال‌های کمی ساخته شده‌اند، که شاخص‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: والنسیا (قرون ۱۳ تا ۱۵م) در اسپانیا؛ سنت پل[۳۲] (قرن ۱۷) در لندن؛ قدیسان پطرس و پولس[۳۳]، و سن‌پترزبورگ (هر دو قرن ۱۸) در روسیه؛ وست‌مینستر[۳۴] در لندن (قرن ۱۹)؛ و کاتدرال (کاتولیک) لیورپول[۳۵] (قرن ۲۰).
- ↑ Cathedra
- ↑ bishop
- ↑ archbishop
- ↑ Pilgrimage
- ↑ Romanesque
- ↑ Norman
- ↑ Gothic
- ↑ Durham
- ↑ Worms
- ↑ Cefalù
- ↑ Canterbury
- ↑ Ely
- ↑ Exeter
- ↑ Winchester
- ↑ York Minster
- ↑ Charters
- ↑ Notre Dame
- ↑ Amiens
- ↑ Rouen
- ↑ Cologne
- ↑ Regensburg
- ↑ Ulm
- ↑ Orvieto
- ↑ Siena
- ↑ Florence
- ↑ Avila
- ↑ Burgos
- ↑ Léon
- ↑ Salamanca
- ↑ Toledo
- ↑ Uppsala
- ↑ St Paul
- ↑ SS Peter and Paul
- ↑ Westminster
- ↑ Liverpool