کوارک

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کوارْک (quark)
در فیزیک، ذره‌ای بنیادی[۱] و سازندۀ اصلی همۀ انواع هادرون‌ها[۲]. هادرون‌ها ذراتی زیراتمی‌اند که نسبت به نیروی هسته‌ای قوی واکنش نشان می‌دهند و به دو گروه باریون‌ها[۳]، ازجمله نوترون[۴] و پروتون[۵]، و مزون‌ها[۶] تقسیم می‌شوند. بار الکتریکی کوارک‌ها به‌صورت کسرهایی از بار الکترون با علامت مثبت و منفی است؛ بارهایی معادل‌ ۳/۲+یا ۳/۱- بار الکترون. کوارک‌ها به شش‌ دسته یا «طعم» تقسیم می‌شوند: بالا، پایین، سر، ته، شگفت، و افسون که هریک از آن‌ها دارای سه‌گونه یا «رنگ»‌اند: سرخ، سبز، و آبی. در این‌جا منظور رنگ‌هایی نیست که با چشم دیده می‌شوند، ولی این تشبیه از بسیاری جهات سودمند است. هر کوارک دارای پادذره‌ای[۷] با نام پادکوارک[۸] است (← کرومودینامیک_کوانتومی). دو گروه از فیزیک‌دانانِ آزمایشگاه فرِمی[۹] در مارس ۱۹۹۵، موجودیت کوارک «سَر» را تأیید کردند. این کوارک ذره‌ای ناپایدار است و احتمالاً زمان ماندگاری‌اش بیشتر از یک میلیونیم یک میلیاردُمِ یک‌میلیاردُمِ ثانیه (۲۴-۱۰ ثانیه) نیست، اما آزمایش‌های صورت‌گرفته در فرمی‌لَب نشان می‌دهند که حداقل جرم آن در حدود اتم نقره، یعنی ۲۰هزار برابر جرم کوارک «بالا» است.

 


  1. elementary particle
  2. hadrons
  3. baryons
  4. neutron
  5. proton
  6. mesons
  7. antiparticle
  8. antiquark
  9. Fermilab