گاهنامه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

گاهنامه

(یا: گاهْنامَک) کتابی به زبان فارسی میانه یا پهلوی ساسانی دربارۀ منصب‌های دولتی یا رتبه‌های دولتی در زمان ساسانیان. اصل آن از میان رفته است. مسعودی در التنبیه و الاشراف، گاهنامه را جزئی از کتاب بزرگ‌تری به نام کتاب‌الرسوم می‌داند. کتاب‌الرسوم نامی است که مسعودی به یکی از آیین‌نامه‌ها داده و آن را کتاب بزرگی در ۱۰۰۰ برگ می‌شمارد که نسخۀ کامل آن در اختیار موبدان و بزرگان زردشتی قرار داشته است. به گفتۀ ابن ندیم در الفهرست، ابن مقفع این کتاب را با عنوان آیین‌نامه فی‌الائین به عربی ترجمه کرده بود که ترجمۀ عربی آن از میان رفته است. اما مطالبی که نویسندگان و مورخان اسلامی دربارۀ مراتب و وظایف عمّال دورۀ ساسانی نقل کرده‌اند، از آشنایی آنان با ترجمۀ عربی آیین‌نامه و به تبع آن گاهنامه حکایت دارد.