گیمبوتاس، ماریا (۱۹۲۱ـ۱۹۹۴)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

گیمْبوتاس، ماریا (۱۹۲۱ـ۱۹۹۴)(Gimbutas, Marija)

باستان‌شناس متولد لیتوانی و ساکن امریکا. نظریه‌های فمینیستی‌اش با عقاید سنّتی دربارۀ جامعۀ موجود در اروپای پیش از تاریخ به تقابل برخاستند. به عقیدۀ او اروپای عصر سنگ مکانی صلح‌آمیز و هماهنگ بود، مردان و زنان در آن‌جا برابر بودند، و ایزدبانو[۱]های زندگی‌بخش ـ به‌ویژه ایزدبانوی بزرگ‌مادر ـ را می‌پرستیدند؛ هندواروپایی‌های مهاجم جامعه‌ای تحت حاکمیت مرد و خدایان ستیزه‌جو پدید آوردند. عقاید افراطی گیمبوتاس با ایجاد شک فراوان در اکثر دانش‌پژوهان این رشته روبه‌رو شده است، اما اکثر فمینیست‌ها این عقاید را با شور و شوق پذیرفتند. برخی از آثارش عبارت‌اند از زبان ایزدبانو[۲] (۱۹۸۹) و تمدن ایزدبانو[۳] (۱۹۹۱). شهرتش را نخست با نشر آثار محکم و معتبری چون نوشته‌های زیر تثبیت کرد: دوران پیش از تاریخ اروپای شرقی[۴] (۱۹۵۶) و فرهنگ‌های عصر مفرغ اروپای مرکزی و شرقی[۵] (۱۹۵۶). به سمت استادی در دانشگاه کالیفرنیا[۶] در لوس آنجلس منصوب شد و حفاری‌های مربوط به دورۀ نوسنگی را در یوگسلاوی، یونان، و ایتالیا سازمان داد و رهبری کرد. نظریه‌هایش را دربارۀ خدایان در کتابی با عنوان خدایان و ایزدبانوهای اروپای قدیم[۷] (۱۹۷۴) مطرح کرد. طرح نظریه‌های وی در دو کتاب اخیر، دربارۀ ایزدبانوی مادر به اوج خود رسیدند.

 


  1. goddess
  2. The Language of the Goddess
  3. The Civilization of the Goddess
  4. The Prehistory of Eastern Europe
  5. Bronze Age Cultures of Central and Eastern Europe
  6. California
  7. Gods and Goddesses of Old Europe