یاخته گیاهی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

یاخْتۀ گیاهی (plant cell)

ياخْته گياهي

یاختۀ گیاهان مثل همۀ یاخته‌ها شامل غشای یاخته‌ای، سیتوپلاسم، و هسته است، ولی از نظر داشتن دیوارۀ یاخته‌ای[۱] که در سطح بیرونی غشا قرار می‌گیرد، و نیز به‌سبب واکوئول[۲] بزرگ با یاخته‌های جانوری فرق می‌کند. به‌علاوه، سیتوپلاسم این یاخته‌ها ممکن است حاوی کلروپلاست[۳] نیز باشد. استحکام غشای سطح یاخته، هرچند بسیار نازک و انعطاف‌پذیر است، تمامیت یاخته را حفظ می‌کند. این غشا ورود و خروج مواد از یاخته را نیز کنترل می‌کند. یاخته حاوی مقداری سیتوپلاسم است، ولی بیشتر فضای درون یاختۀ گیاهی را واکوئولی بزرگ اشغال کرده است. سیتوپلاسم حاوی هسته است که فعالیت‌های یاخته را کنترل می‌کند و غالباً نیز تعداد فراوانی کلروپلاست دارد که نور خورشید را به دام می‌اندازند و از راه فتوسنتز غذاسازی می‌کنند. کلروپلاست‌ها سبز رنگ‌اند و همین امر رنگ سبز گیاهان را پدید می‌آورد. هر گیاه از هزاران نوار یاخته ساخته شده است که هرکدام مثل واحدهای ساختمانی‌اند و در محل‌های متفاوت قالب‌های ساختمانی دارند. گروهی از یاخته‌های مشابه بافت را می‌سازند. نمونۀ‌ این بافت‌ها بافت تشکیل‌دهندۀ نواحی مرکزی برگ است که یکی از یاخته‌های ویژۀ این بافت یاختۀ نردبانی[۴] است. بافت‌های دیگر گیاه شامل سطح بیرونی برگ است که از نوع دیگری از یاخته‌ای ویژه، با نام یاختۀ پوششی، تشکیل شده است. بافت تارهای کشندۀ ریشه از یاخته‌های ویژه‌ای، معروف به یاخته‌های تارکشنده، ساخته شده‌اند.

 


  1. cell wall
  2. vacuole
  3. chloroplast
  4. palisade