بوتسوانا
| بوتسوانا | |
|---|---|
| نام فارسی | بوتْسوانا |
| نام لاتین | Botswana |
| نظام سیاسی | جمهوری چند‌حزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| نام پیشین | بچوانالند |
| جمعیت | ۱,۸۰۰,۰۹۸نفر |
| موقعیت | افریقای جنوبی |
| پایتخت | گابُرون |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۳.۱ |
| شهرهای اصلی | گابرون، فرانسیس‌تاون، سِلِبی پیکوئه، موله‌پولوله و لوباتسه |
| زبان | ستسوانا و انگلیسی |
| گروه‌های قومی | تسوانا |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۵۸۱,۷۳۰ |
بوتْسوانا (Botswana)
(نام سابق: بچوانالند[۱]) موقعیت. در افریقای جنوبی قرار دارد و از شمال به زامبیا، از شرق به زیمبابوه، از جنوب شرقی و جنوب به جمهوری افریقای جنوبی، و از غرب به نامیبیا محدود می‌شود. این کشور ۵۸۱,۷۳۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر گابُرون[۲] است.
سیمای طبیعی. بوتسوانا، که بخشی از فلات افریقای جنوبی است، از هر سو در خشکی محصور شده و نواحی غربی آن را بخش وسیعی از صحرای کالاهاری[۳] تشکیل داده است. نواحی شرقی را علفزارهای ساوانایی فرا‌گرفته و رود مولوپو[۴] و رود لیمپوپو[۵] در جنوب، این کشور را از جمهوری افریقای جنوبی جدا کرده‌اند. رودخانۀ زامبزی[۶] و رود شاشی[۷] نیز بخشی از مرزهای این کشور با زامبیا و زیمبابوه را تشکیل داده‌اند. رودخانۀ اوکاوانگو[۸]، که از کشور آنگولا سرچشمه می‌گیرد، پس از گذشتن از نامیبیا از گوشۀ شمال غربی به این کشور وارد می‌شود و پس از تشکیل دلتایی وسیع به حوضۀ اوکاوانگو وارد می‌شود و گاه در فصل‌های پرباران به دریاچۀ دو[۹]، در نواحی مرکزی کشور می‌ریزد. نواحی شرقی آن را ارتفاعات متعددی فرا‌گرفته است که به‌سبب اقلیم معتدل و فراوانی نسبی آب در مقایسه با بخش‌های غربی و جنوبی شهرها و آبادی‌های بیشتری دارد. بلندترین نقطۀ کشور، کوه تسودیلو[۱۰] با ارتفاع ۱,۳۷۵ متر، در همین ناحیه و در گوشه شمال غربی کشور جای دارد. بوتسوانا به دَه استان تقسیم شده است و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از گابرون فرانسیس‌تاون[۱۱]، سِلِبی پیکوئه[۱۲]، موله‌پولوله[۱۳]، و لوباتسه[۱۴]. اقلیم بوتسوانا از نیمه‌خشک[۱۵] و گرم در غرب تا نیمه‌معتدل و نسبتاً مرطوب در شرق متغیر است؛ فصل تابستانِ بسیار گرم آن از مهر تا اسفند به درازا می‌کشد و بارندگی‌های آن پراکنده و پیش‌بینی‌ناپذیر است. نواحی جنوبی آن خشک و کم‌باران است و خشکسالی‌های آن گاه تا چند سال طول می‌کشد. روزهای زمستانی این کشور گرم و شب‌های آن سرد و گاه یخبندان است و وزش بادهای شمال شرقی موجب اعتدال نسبی هوای بسیار گرم تابستان می‌شود. میانگین دمای شهر گابرون در دی ماه ۲۶.۱ درجۀ سانتی‌گراد در تیرماه ۱۲.۸ درجۀ سانتی‌گراد و میانگین بارندگی سالانه آن تقریباً ۵۴۰ میلی‌متر است.
اقتصاد. دامداری نقش مهمی در اقتصاد بوتسوانا دارد و بیشتر فرآورده‌های آن صادراتی‌اند. بیشتر کشتزارها و مزارع این کشور نیازهای داخلی را تأمین می‌کنند و بادام‌زمینی، تخم گل آفتابگردان، ذرت، نیشکر، پنبه‌دانه، برنج، و سیب‌زمینی مهم‌ترین فرآورده‌های کشاورزی آن را تشکیل می‌دهند. الماس، مس، و نیکل مهم‌ترین منابع زیرزمینی و جزو اقلام مهم صادراتی این کشورند و بهره‌برداری از آن‌ها در اختیار جمهوری افریقای جنوبی است. بوتسوانا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان الماس جهان است؛ ارزش صادراتی آن تقریباً به ۲میلیارد دلار و وزن آن تقریباً به ۲۱,۵۰۰,۰۰۰ قیراط می‌رسد. این کشور منابع نفت و گاز ندارد و زغال‌سنگ آن عمدتاً در تولید نیروی الکتریسیته به‌کار می‌رود. مساحت جنگل‌های بوتسوانا به ۱۳۹هزار کیلومتر مربع بالغ می‌شود و محصول چوب گِرد آن ۱.۷میلیون متر مکعب در سال است. فعالیت این کشور در زمینۀ شیلات منحصر به آب‌های داخلی است و از حدود ۲هزار تن در سال تجاوز نمی‌کند. فعالیت‌های صنعتی در بوتسوانا عمدتاً بر تولید منسوجات، کفش، صابون، شکر، روغن خوراکی، سیگار متمرکز است.
حکومت و سیاست. کشور بوتسوانا با نظام جمهوری چند‌حزبی و یک مجلس قانون‌گذاری اداره می‌شود. رئیس‌جمهور کشور، در رأس امور قرار دارد و دارای مسئولیت اجرایی است و با آرای اکثریت مجلس شورای ملی برای مدت پنج سال انتخاب می‌شود که گزینش و سرپرستی هیئت دولت برعهدۀ اوست. مجلس شورای ملی این کشور ۴۷ عضو دارد که مردم هر پنج سال یک‌بار آنان را برمی‌گزینند.مردم و تاریخ. جمعیت بوتسوانا حدود ۱,۸۰۰,۰۹۸نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۳.۱ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. ۹۵ درصد از جمعیت کشور مزبور را تسوانا[۱۶]ها تشکیل می‌دهند و ۴۹ درصدشان از باورهای مذهبی قبیله‌ای پیروی می‌کنند. زبان رسمی آنان ستسوانا[۱۷] و انگلیسی است و ۵۱.۵ درصد آنان شهرنشین‌اند؛ میانگین امید به زندگی در این کشور ۶۳ سال است و ۷۶.۵ درصد از جمعیت آن کشور باسوادند. تسواناها (باتسواناها) ساکنان اولیه این سرزمین بوده‌اند. بوئرها[۱۸]، که از تبار هلندیان مقیم افریقای جنوبی بودند، در ۱۸۳۵ به قصد یافتن طلا به نواحی جنوبی این کشور وارد شدند و همین امر بهانه‌ای شد که انگلیسی‌ها پا در میدان رقابت بگذارند و مقدمات استعمار سرزمین مزبور را فراهم کنند. در ۱۸۸۴ سیسیل رودس، عامل معروف استعمار انگلستان، به این سرزمین وارد شد و در ۱۸۹۹ مقدمات تحت‌الحمایگی کشور مزبور را با نام بچوانالند، فراهم کرد. تلاشی که ملّیون و استقلال‌طلبان بوتسوانایی از ۱۹۶۰ آغاز کرده بودند، در ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۶ به ثمر نشست و این کشور با نام بوتسوانا به استقلال کامل دست یافت.