تیمچه ملک‌التجار
| تیمچه ملک‌التجار | |
|---|---|
| نام فارسی | تیمچه ملک‌التجار |
| کشور | ایران |
| استان | اصفهان |
| موقعیت | راستۀ شرقی بازار بزرگ |
| کاربری | تجاری |
| مشخصات معماری | مجموعه‌ای از بناهای تیمچه، سرا و بهاربند |
| زمان ساخت | 1322ه‌ق |
| سازنده | محمدابراهیم ملک‌التجار |
مجموعه‌بنایی متعلق به دورۀ قاجار، در بازار بزرگ اصفهان. از آثاری است که در راستۀ شرقی بازار بزرگ، کمی جلوتر از بازار زرگرها و عصارخانۀ شاهی و توسط محمدابراهیم ملک‌التجار بنا شده و از زیباترین و در عین حال کامل‌ترین تیمچه‌های بازار بزرگ است. در کتیبۀ اشعار فارسی سردر تیمچه، تاریخ ۱۳۲۲هجری ثبت شده است. این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران با شمارهٔ ثبت ۹۰۶۵ به ثبت رسیده است.
مشخصات بنا
مجموعه از بناهای تیمچه، سرا و بهاربند تشکیل شده است که به صورت پی‌درپی بر روی یک محور قرار گرفته‌اند. فضای میانی تیمچه، که مهم‌ترین قسمت مجموعه است، به اندازۀ دو طبقه ارتفاع دارد و با طاق‌های رسمی‌بندی پوشیده شده است. حجره‌هایی در دو طبقه (هر طبقه 10 حجره، به صورت قرینه)، پیرامون این فضا تعبیه شده است. نمای این فضا با ترکیبی از آجر و کاشی تزیین شده، که با پنجره‌های چوبیِ پرکار حجره‌ها، فضایی زیبا و قابل توجه پدید آورده است. تیمچه توسط یک ورودی که در شرق آن قرار گرفته به بازار متصل می‌شود، سرا در میانۀ این مجموعۀ سه‌تایی واقع است و صحن مستطیل‌شکل کوچکی در میانه دارد. رواق‌هایی در دو طبقه بر گرد این صحن می‌گردند و دسترس حجره‌ها از طریق آنهاست. قسمتی از سقف این رواق در میانۀ طبقۀ دومِ اضلاعِ صحن حذف شده و بدین ترتیب، در حجم صحن گشایش و تنوع ایجاد گردیده است. فضای درونی تیمچه با راهروی یک اشکوبه‌ای در ضلع غربی و درست در روبروی راهروی ورودی، به سرا متصل می‌شود. بنای بهاربند، سرای کوچک و ساده‌ای است که در کنار این سرا قرار گرفته و بازارچه‌ای از بین آنها می‌گذرد.
از جمله تزیینات به کار رفته در این تیمچه، کاشی معقلی، کاشی معرق و کتیبه‌های کاشی هفت‌رنگ است. حجره‌های تیمچه با ارسی‌های چوبی کار شده‌ای پوشانده شده است. کاربندی‌های سقف تیمچه نیز با کاشی معرق آراسته شده است.