سه تار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سه‌تار

سه‌تار
سه‌تار

سازی از خانوادۀ سازهای زهی زخمه‌ای. آن را با ناخن انگشت سبابۀ دست راست می‌نوازند و ازجمله سازهای متداول در اجرای رپرتوار موسیقی کلاسیک (موسیقی دستگاهی) ایران است. این ساز از نظر دستان‌بندی مشابه تار است اما از نظر ساختمان، تعداد وتر، کوک و تکنیک‌های اجرایی، سازی متفاوت و مستقل است. گرچه بررسی پیشینۀ سه‌تار در مقایسه با تار آسان‌تر است، به‌نظر می‌رسد این ساز نیز مانند تار از اواسط دوران قاجار رواج بیشتری یافت؛ ضمن این‌‌که نشانه‌هایی از وجود آن در چند قرن قبل نیز در دست است. سه‌تار نیز احتمالاً مانند تار حاصل تغییر و تکامل یک یا چند ساز زهی زخمه‌ای است. سه‌تار دارای کاسۀ طنینیِ نیمه‌گلابی کوچکی است که بر روی دهانۀ کاسه، صفحه‌ای چوبی قرار می‌گیرد. بر روی دستۀ باریک و بلند سه‌تار معمولاً ۲۵ دستان بسته می‌شود. سه‌تار، همان‌طور که از نام آن برمی‌آید، در قدیم سه وتر داشته است و پس از آن دارای چهار وتر فلزی شده است. اضافه‌کردن وتر چهارم (سومین وتر) در سه‌تار منسوب به مشتاق علی‌شاه (۱۲۰۶ق) است. صدای سه‌تار صمیمی و کم‌حجم است؛ کمتر در گروه‌نوازی شرکت دارد و بیشتر به‌تنهایی یا در همراهی با آواز نواخته می‌شود.