نمایش مبدأ برای گویا، فرانسیسکو (۱۷۴۶ـ ۱۸۲۸)


گویا، فرانسیسکو (۱۷۴۶ـ ۱۸۲۸)(Goya, Francisco)<br/> [[File:36183300.jpg|thumb|تابلوي دوم ماه مه 1808، اثر فرانسيسکو گويا]] {{جعبه زندگینامه
|عنوان =فرانسیسکو گویا
|نام =Francisco Goya
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=۱۷۴۶م
|تاریخ مرگ=۱۸۲۸م
|دوره زندگی=
|ملیت=اسپانیایی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =نقاش
|شغل و تخصص های دیگر=باسمه کار
|سبک =
|مکتب =
|سمت =نقاش دربار شارل چهارم
|جوایز و افتخارات =
|آثار =ساتورن فرزندش را می بلعد (ح ۱۸۲۲؛ پرادو، مادرید)
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =نگارگری و مجسمه سازی جهان
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}نقاش و حکاک باسمه‌کار<ref>engraver </ref> اسپانیایی. از شخصیت‌های اصلی هنر اروپایی شناخته شده است. تمامی جنبه‌های زندگی اسپانیایی را تصویر کرد؛ ازجمله تک‌چهره، مشتمل بر تک‌چهره‌های خانوادۀ سلطنتی، صحنه‌های دینی، صحنه‌های جنگی، و زندگی عادی روزمره. در اواخر عمر، آثاری غریب و کابوس‌وار، با عنوان «نقاشی‌های سیاه»، پدید آورد، همچون ''ساتورن فرزندش را می‌بلعد''<ref>''Saturn Devouring One of His Sons'' 

</ref> (ح ۱۸۲۲؛ پرادو<ref>Prado </ref>، مادرید). در مجموعه چاپنقش‌های تیزابی<ref>etchings </ref>اش، ازجمله ''فجایع جنگ''<ref>''The Disasters of War'' </ref> (۱۸۱۰ـ ۱۸۱۴)، مصایب تهاجم فرانسه به اسپانیا را به‌تصویر کشید. گویا در آراگون به‌دنیا آمد. پس از هنرآموزی در ایتالیا، به اسپانیا بازگشت. در ۱۷۸۹ نقاش دربار شارل چهارم<ref>Charles IV </ref>، پادشاه اسپانیا، شد. ویژگی شهوانی دو نقاشی‌اش با نام‌های ''مایای برهنه''<ref>''Naked Maja'' </ref> و ''مایای جامه آراسته''<ref>''Clothed Maja''</ref> (ح ۱۸۰۰ـ ۱۸۰۵؛ پرادو، مادرید)، چنان رسوایی بزرگی برپا کرد که او را به دادگاه تفتیش عقاید کشاند. تابلوی تیرباران‌های شورشيان سوم ماه مه&nbsp;۱۸۰۸ <ref>The Shootings of May 3rd 1808</ref> (۱۸۱۴؛ پرادو، مادرید) را که اثری بی‌پروا در محکوم‌کردن وحشیگریِ جنگ است، به فردیناند هفتم اهدا کرد. بعدها با تأثیر بسیار از رامبرانت<ref> Rembrandt </ref> (به گفتۀ خودش «رامبرانت، ولاسکز<ref>Velázquez </ref> و طبیعت» سه راهنمای او بوده‌اند)، به استفاده از تکرنگ‌های کدر روآورد. در تابلوی ''دختر شیرفروش بوردو''<ref>''Milkmaid of Bordeaux''</ref>، که از آخرین کارهای اوست، استفادۀ بسیار آزادانه‌اش از رنگ مشهود است. گویا در ۱۷۹۲ به‌سبب بیماری سختی، شنوایی‌اش را ازدست داد، و موقعیتش طی دوران تهاجم ناپلئون به اسپانیا و پس از آن متزلزل گردید. هنگامی‌که فردیناند هفتم از کشور رانده شد، نقاشی در دستگاه ژوزف بناپارت<ref> Joseph Bonaparte </ref>، غاصب تاج ‌و تخت، را پی‌ گرفت. با بازگشت فردیناند به سلطنت، عفو شد، لیکن محیط دربار را نامساعد یافت و در ۱۸۲۴، اجازه خواست تا به فرانسه نقل‌مکان کند؛ چند سال پایان عمرش را در شهر بوردو<ref>Bordeaux </ref>، فرانسه، به‌سر برد. ازجمله پیچیدگی‌ها و تناقض‌های زندگی و هنر گویا، خرسندی از زندگی در دربار بود؛ چرا که در عین فراغِ بال هنرمندانه، فردی انقلابی بود و به نهادهای حکومتی نگرشی سخت انتقادآمیز داشت، میهن‌پرست بود و از جنگ عمیقاً نفرت داشت. تک‌چهره‌هایی که از شارل چهارم و ملکه‌اش کشید، به نحو بی‌رحمانه‌ای ناخوشایندند، حال آن‌که در تابلویی دیگر شئونات خانوادۀ سلطنتی را در نقاشی گروهیِ باشکوه ''خانوادۀ شارل چهارم''<ref>''Family of Charles IV''</ref> (پرادو، مادرید) تصویرکرده است. جنگ، منبع الهام شاهکار اندوه‌بار ''تیرباران‌های سوم ماه مه ۱۸۰۸'' بود که بعدها ادوار مانه را به‌اجرای تابلوی ''اعدام امپراتور ماکسیمیلیان''<ref>''The Execution of the Emperor Maximilian''</ref> برانگیخت.

&nbsp;

----

[[Category:نگارگری و مجسمه سازی جهان]] [[Category:پیش از قرن 20 - اشخاص]]