نراقی، احسان (کاشان ۱۳۰۵ـ۱۳۹۱ش)

احسان نراقی;
زادروز	کاشان ۱۳۰۵ش;
درگذشت	۱۳۹۱ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	دکتری جامعه شناسی در پاریس
شغل و تخصص اصلی	جامعه شناس
شغل و تخصص های دیگر	نویسنده
آثار	علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن؛ جامعه و جوانان و دانشگاه
گروه مقاله	جامعه شناسی

نَراقی، احسان (کاشان ۱۳۰۵ـ۱۳۹۱ش)

جامعه‌شناس و نویسندۀ معاصر ایرانی. از نوادگان ملامهدی نراقی. تحصیلات ابتدایی را در کاشان به پایان رساند و سپس به تهران رفت و در دارالفنون تحصیل کرد. در اوایل دهۀ ۱۳۲۰ش به دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران راه یافت، امّا به کمک و خواست پدرش راهی اروپا شد و در ژنو تحصیلات دانشگاهی خود را ادامه داد. ابتدا اقتصاد ریاضی ‌خواند، امّا در اثر آشنایی با ژان پیاژه به جامعه‌شناسی علاقه‌مند شد و این رشته را دنبال کرد. بعدها در پاریس دانشنامۀ دکتری جامعه‌شناسی گرفت. در اوایل دهۀ ۱۳۳۰ به حزب توده پیوست و سرپرستی دانشجویان ایرانی را در فستیوال‌های جوانان کمونیست در اروپا برعهده داشت، امّا از آن روی برگرداند. در ۱۳۳۵ با بورسیه‌ای از طرف مؤسسه‌ای امریکایی، برای تحصیل به انگلستان رفت و یک سال در آن کشور به‌سر برد. نراقی مدتی در مرکز آمار ایران به‌کار پرداخت و سپس عازم فرانسه شد. پس از مدتی کارآموزی در مؤسسۀ تحقیقات دموگرافی پاریس، استادش ژان پیاژه وی را به یونسکو معرفی کرد. کار در یونسکو سبب شد تا وی به اغلب کشورهای جهان سفر کند. در ۱۳۳۶ به ایران بازگشت و به‌عنوان دانشیار دانشگاه تهران و دانشسرای عالی به‌کار پرداخت. یک سال بعد به مدیریت مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی منصوب شد. در ۱۳۴۳ به عضویت شورای مرکزی دانشگاه‌های ایران درآمد و دو سال بعد در زمرۀ اولین اعضای هیئت امنای دانشگاه تهران قرار گرفت. نراقی در ۱۳۴۸ به دعوت یونسکو بار دیگر به پاریس رفت و به سِمت رئیس ادارۀ جوانان این سازمان منصوب شد. چند سال بعد به ایران بازگشت و ریاست مؤسسۀ تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی را به‌عهده گرفت. وی در آستانۀ انقلاب اسلامی ایران ارتباطاتی با دربار داشت و طرفِ مشورت محمدرضا شاه پهلوی قرار گرفت و همین امر پس از پیروزی انقلاب مشکلاتی برای او به‌وجود آورد. نراقی دو بار دستگیر، و در مرتبۀ دوم پس از سه سال تبرئه شد و توانست به مشاغل و زندگی عادی بازگردد. سپس به پاریس رفت و در دورۀ ریاست فدریکو مایور در یونسکو به‌عنوان مشاور ویژۀ مدیرکل این سازمان به کار پرداخت. برخی آثار وی به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. از آثار اوست: علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن؛ جامعه و جوانان و دانشگاه؛ طمع خام؛ آنچه خود داشت؛ غربت غرب؛ در خشت خام؛ از کاخ شاه تا زندان اوین؛ آیین جوانمردی.