بدلیسی، ادریس ( ـ استانبول ۹۲۶ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از ادریس بدلیسی)

بِدْلیسی، اِدریس ( ـ استانبول ۹۲۶ق)

ادریس بدلیسی
درگذشت استانبول ۹۲۶ق
ملیت ترکیه ای
نام‌های دیگر مولانا حکیم الدین ادریس
شغل و تخصص اصلی دولتمرد
آثار کتاب هشت بهشت یا تاریخ آل عثمان
گروه مقاله تاریخ جهان

شهرت «مولانا حکیم‌الدّین اِدْریس» مورخ‌ و دولتمرد دربار عثمانی‌. بدلیسی در اصل‌ ایرانی‌ بود و در بِدْلیس‌ کردستان‌ به‌دنیا آمد. در ابتدا، از منشیان‌ مخصوص‌ دربار آق‌قویونلو بود و در زمان‌ شاه‌ اسماعیل‌ اول‌ صفوی‌ به‌علت‌ سیاست‌های‌ سختگیرانۀ‌ او نسبت‌ به‌ کُردان‌ سنّی‌ مذهب‌ به‌ خاک‌ عثمانی‌ مهاجرت‌ کرد (۹۰۷ق) و مورد توجه‌ و استقبال‌ دربار عثمانی‌ قرار گرفت‌ و به‌ درخواست‌ بایزید دوم، سلطان‌ عثمانی‌، تاریخ‌ مفصلی‌ راجع‌ به‌ دودمان‌ این‌ سلسله‌ به فارسی نگاشت‌. اما به‌سبب‌ تمایل‌ وی‌ به‌ ایرانیان،‌ مورد بی‌توجهی‌ قرار گرفت‌ و رنجیده‌ خاطر به‌ مکه‌ رفت‌. در ۹۱۸ق، با دعوت‌ سلیم‌ اول‌، سلطان‌ عثمانی‌ دوباره‌ به‌ دربار عثمانی‌ رفت‌ و در لشکرکشی‌ سلطان‌ برضد شاه‌ اسماعیل‌ صفوی (۹۲۰ق)‌ (← جنگ_چالدران) ملازم‌ وی‌ گردید و نقشی‌ اساسی‌ در تشکیل‌ اتحاد بین‌ سلطان‌ سلیم‌ و طوایف‌ کُرد سنی ایفا کرد. سلطان‌ عثمانی‌ نیز پس‌ از فتح‌ دیار بکر و ماردین‌، سازمان‌دهی‌ آن نواحی‌ را به‌ بدلیسی‌ سپرد که‌ او در این‌ کار از خود شایستگی‌ بسیاری‌ نشان‌ داد. او در لشکرکشی‌ سلطان‌ سلیم‌ در مصر نیز شرکت‌ داشت‌. مهم‌ترین‌ تألیف‌ بدلیسی‌ کتاب‌ هشت‌ بهشت یا تاریخ‌ آل ‌عثمان است‌. بدلیسی‌ بعد از مرگ‌ در محله‌ ایوب‌ سلطان‌ در مسجد شریف‌ دفن‌ شد.