مفتوح العنوه، اراضی
مَفْتوحُ‌العَنْوه، اراضی
زمین‌هایی که با جنگ و پیروزی از سوی مسلمانان به‌دست آمده‌اند. زمین‌هایی که در بلاد اسلامی واقع‌اند چهار نوع است: ۱. زمین‌هایی که اهالی آن با رغبت اسلام آوردند؛ ۲. زمین‌هایی که با صلح به قلمرو اسلامی افزوده شدند؛ ۳. زمین‌های انفال؛ ۴. زمین‌هایی که مفتوح عنوه هستند. این اراضی فَیء هستند و به همۀ مسلمانان تعلق دارند. در کیفیت تقسیم آن اختلاف نظر وجود دارد. کسانی که این زمین‌ها به آن‌ها داده می‌شود، باید خراج بپردازند، بدین‌سبب آن را اراضی خراجیه هم می‌گویند. فروش این زمین‌ها و نیز دیگر تصرفات مالکانه که موجب انتقال می‌شود، جایز نیست. قسمت موات آن را بدون اذن امام نمی‌توان احیا کرد. در تعیین اراضی مفتوح عنوه نیز اختلاف است؛ بنابر یک نظر، مکه و شام و بیشتر بلاد اسلامی چنین‌اند، و به عقیدۀ برخی عراق، مصر، ایران، سوریه و اجزای بسیاری از ممالک اسلامی مفتوح عنوه‌اند. طبق نظری دیگر، فقط مکه و عراق مفتوح عنوه‌اند.