هاوکینگ، استیون (۱۹۴۲- 14 مارس 2018م)

هاوکینْگ، استیون (۱۹۴۲- 14 مارس 2018م)(Hawking, Stephen)

هاوکينْگ، استيون

فیزیک‌دان انگلیسی. تحقیقاتش در زمینۀ نسبیت عام، به‌‌ویژه نظریۀ میدان گرانش، منجربه جست‌وجوی نظریۀ کوانتومی گرانش برای توضیح سیاه‌چاله‌ها و مِهبانگ به‌ منزلۀ تکینگیهایی شده است که در نظریۀ کلاسیک نسبیت توضیح کافی ندارند. در ۱۹۸۸، کتابی با عنوان تاریخچۀ زمان منتشر کرد که شرحی از کیهان‌شناسی برای عامۀ مردم است و در سطح بین‌المللی پرفروش شد. بعد از آن نیز سرشت فضا و زمان (۱۹۹۶) را با همکاری راجر پن روز نوشت. هاوکینگ بر آن بوده است که ترکیبی جامع از مکانیک کوانتومی و نظریۀ نسبیت به‌دست دهد. این هدف در حدود زمان انتشار کتاب اثرگذارش با عنوان ساختار بزرگ‌مقیاس فضا ـ زمان (۱۹۷۳) شکل گرفت. جی اف الیس در نوشتن این کتاب با او همکاری کرد. مهم‌ترین نتیجه‌ای که هاوکینگ به‌دست آورد (۱۹۷۴) این بود که سیاه‌چاله‌ها می‌توانند ذراتی را به‌‌صورت تابش گرمایی گسیل کنند. این تابش گرمایی به تابش‌ هاوکینگ معروف شده است. هاوکینگ در آکسفورد انگلستان زاده شد. در دانشگاه‌های آکسفورد و کیمبریج درس خواند و در ۱۹۷۹، استاد ریاضی دانشگاه کیمبریج شد. جوان بود که به بیماری اعصاب حرکتی، نوع نادری از فلج وخیم‌ترشونده دچار شد و اکنون از صندلی چرخ‌دار و تجهیزات ارتباطاتی استفاده می‌کند. موفقیت‌آمیزترین تحقیق هاوکینگ در زمینۀ سیاه‌چاله‌ها بود. سیاه‌چاله ستاره‌ای است که مرحلۀ رُمبش گرانشی را کاملاً از سر گذرانده است و میدان گرانی آن به‌قدری شدید است که هیچ چیز، حتی نور، نمی‌تواند از آن بگریزد. از ۱۹۷۴ به بعد، هاوکینگ به مطالعۀ رفتار ماده در مجاورت بی‌فاصلۀ سیاه‌چاله پرداخته است. او برای تابش هاوکینگ گسیل‌شونده از سیاه‌چاله‌ها توضیحی فیزیکی مطرح کرده است که در آن، از مفهوم کوانتوم مکانیکی ذرات مجازی استفاده می‌شود. این ذرات به‌ صورت زوج ذره ـ پادذره وجود دارند و فضای تهی را پرمی‌کنند. نظر هاوکینگ این است که وقتی چنین زوجی در نزدیکی سیاه‌چاله تشکیل می‌شود، نیمی از آن ممکن است در سیاه‌چاله ناپدید شود و نیمی دیگر برجای می‌ماند و می‌تواند به فضای نامتناهی بگریزد. این نیمه را ناظر دوردست به‌صورت تابش گرمایی مشاهده می‌کند.

 

---