جیمز اسپیدر

جیمز اسپیدر James Spader
زادروز	ماساچوست 7 فوریه 1960م
ملیت	امریکایی
شغل و تخصص اصلی	بازیگر
آثار	زیبا در لباس صورتی (1986م)؛ بچه‌های جدید (1985م)؛ وال استریت (1987م)؛ سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی (1989م)؛ تأثیر بد (1990م)؛ مجموعۀ تلویزیونی فهرست سیاه (2013 - 2023م)
گروه مقاله	سینما
جوایز و افتخارات	بهترین بازیگر مرد جشنوارۀ فیلم کن 1989م

جیمز اسپیدر (ماساچوست 7 فوریه 1960م- ) James Spader

جیمز اسپیدر در جوانی و سال‌های اخیر

(نام کامل: جیمز تاد اسپیدر) بازیگر امریکاییِ برندۀ جایزۀ بهترین بازیگر جشنواره فیلم کن. پدر و مادرش معلم بودند. در 17سالگی تحصیل در آکادمی فیلیپس را رها کرد تا در نیویورک به آموزش تئاتر بپردازد. بین فرصت‌های بازیگری روی صحنه و در تلویزیون، به عنوان کارگر راه‌آهن، رانندۀ کامیون، فروشندۀ سودا و نگهبان اصطبل امرار معاش می‌کرد. در آغاز دههٔ ۱۹۸۰م وارد سینما شد و اغلب در نقش جوان نازک‌نارنجی خبیث یا تباه شده به کار گرفته می‌شد؛ اما سرانجام نقش‌هایی متنوع‌تر از راه رسیدند که اوجش نقش پیچیدۀ فیلم‌بردارِ ویدئو در سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی (1989م) بود که برای آن جایزۀ بهترین بازیگر جشنواره کن را از آن خود کرد.

اسپیدر در دو دهۀ آغازین فعالیتش ظاهری مقبول و اندکی زنانه داشت و به این ترتیب قاعدتاً نباید در جمع ستارگان مردانۀ سینمای آن روز آمریکا جایی می‌داشت؛ با این حال او نیز به شیوۀ خاص خود جذاب و اغواگر است. شخصیت‌پردازی‌های او در هر نقشی کوچک و بزرگ، مثبت یا منفی، نظر را جلب می‌کند. نخستین فیلمش که فیلم اول تام کروز نیز هست فیلم شکست‌خوردۀ عشق بی‌پایان (1981م) بود که در آن نقش برادر بروک شیلدز را بازی می‌کرد. در زیبا در لباس صورتی (1986م) دوست ثروتمند و بدطینت اندرو مکارتی بود و در فیلم‌هایی مثل بچه‌های جدید (1985م) و وال استریت (1987م) نقش جوان شسته-رفتۀ حریص و زیاده‌خواه را بازی می‌کند. نقش تعیین‌کنندۀ کارنامه‌اش در سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی بود؛ نقش گراهام دالتون، جوانی وسوسه‌انگیز، معمایی و افشاگر واقعیت از طریق نوارهای ویدئویی، که از نظر جنسی ناتوان است، ولی خلوص مصرانه‌اش در برافکندن نقاب‌ها، تاثیری ماندگار و اساسی بر زندگی دوستش و زن زندگی او می‌گذارد. اگر نقش‌های اولیۀ او گاه تصنعی به نظر می‌آمدند و در بعضی فیلم‌ها مناسب نقش به نظر نمی‌رسید (مثلا در نقش «جک قصابِ» امروزی در جک بازگشته است/ 1988م)، پس از سکس، دروغ‌ها و نوار ویدئویی نقش‌هایش متقاعدکننده‌تر و هوشمندانه‌تر به نظر می‌رسیدند. در فیلم تأثیر بد (1990م) او جوان سربه‌راه محافظه‌کار و ترسویی است که در اثر دوستی با راب لو پایش به گرداب جنایت کشیده می‌شود. به نظر می‌رسد نقش‌های تحریک‌کننده و چالش‌برانگیز به اسپیدر برای جلوه‌گر ساختن استعداد واقعی‌اش فرصت بهتری می‌دهند تا شخصیت‌های کلیشه‌ای و مرسوم. از این نظر می‌توان شباهتی میان چهرۀ دوگانه و پیش‌بینی‌ناپذیر او در این نقش‌ها با بازیگر این سال‌ها، کریستوفر واکن، نیز یافت. از بازی‌های تحسین‌شدۀ او در یک-دو دهۀ اخیر به نقش ریموند ردگینتون در مجموعۀ تلویزیونی فهرست سیاه می‌توان اشاره کرد که یک جنایتکار برجسته و همکار اف بی آی در خنثی‌سازی جنایت‌های بین‌المللی است. این سریال طی سال‌های 2013 تا 2023م در ده فصل (و مجموع 218 قسمت) از طریق ان بی سی پخش شده است.

برخی از آثار سینمایی دیگر

• مانکن (مایکل گوتلیب- ۱۹۸۷)
• کمتر از صفر (مارک کانیوسکا- ۱۹۸۷)
• قصر سفید (لوئیس مندوکی- ۱۹۹۰)
• رنگ‌های واقعی (هربرت راس- ۱۹۹۱)
• گرگ (مایک نیکولز- ۱۹۹۴)
• استارگیت (رونالد امریش- ۱۹۹۴)
• تصادف (دیوید کراننبرگ- ۱۹۹۶)
• کلیدهای تولسا (لزلی گریف- ۱۹۹۶)
• مراقبت‌های ویژه (سیدنی لومت- ۱۹۹۷)
• ابرنواختر (والتر هیل- ۲۰۰۰)
• بیننده (جو چاربانیک- ۲۰۰۰)
• منشی (استیون شینبرگ- ۲۰۰۲)
• من شاهد هستم (رودی هرینگتون- 2003)
• لینکلن (استیون اسپیلبرگ- ۲۰۱۲)
• مرد خانه (تامی لی جونز- ۲۰۱۴)
• انتقام‌جویان: عصر اولتران (جاس ویدون- ۲۰۱۵)

---