کنتوری، اعجاز حسین (لکهنو ۱۲۴۰ق ـ۱۲۸۶ق)
کَنْتوری، اعجاز حسین (لکهنو ۱۲۴۰ق ـ۱۲۸۶ق)
| اعجاز حسین کَنْتوری | |
|---|---|
| زادروز |
لکهنو ۱۲۴۰ق |
| درگذشت | ۱۲۸۶ق |
| ملیت | هندوستانی |
| شغل و تخصص اصلی | کتاب‌شناس |
| آثار | کشف‌الحجب |
| گروه مقاله | علم کتابداری و کتاب |
| خویشاوندان سرشناس | علامه سید محمدقلی کنتوری (پدر) |
عالم و کتاب‌شناس شیعی هند. فرزند علامه سیدمحمدقلی کنتوری (۱۱۸۸ـ۱۲۶۰ق) و از خاندان نیشابوری‌تبار و دانش‌پرور کنتوری بود. تحصیلات مقدماتی را نزد پدر آموخت. مدتی منشی همیلتون، فرماندار انگلیسی دهلی، بود. سپس از کار دیوانی کناره گرفت و عمر خود را وقف علم کرد. در سفر به عتبات از محضر علمای شیعه بهره گرفت و به میرزا حسین نوری طبرسی (۱۲۵۴ـ۱۳۲۰ق) ارادت یافت. مورخان و علمای شیعه و سنی او را ستودند. سال‌ها مدیر و کتابدار کتابخانۀ بزرگ پدرش بود که حاصل آن تهیه و تدوین کتاب‌شناسیکشف‌الحجب و الاستار است که کتابنامه‌ای است از آثار اهل تشیع که به تقلید از کشف‌الظنون حاجی خلیفه تألیف شده است. کشف‌الحجب حاوی مشخصات کتاب‌شناختی ۳۴۱۴ کتاب است که حدود ۳هزار عنوان را نویسنده شخصاً دیده و آغاز آن‌ها را نقل کرده است. این اثر پیش‌گام کتاب‌شناسی‌های اهل تشیع پس از خود است و تأثیر آن را بر مرآت‌الکتب ثقة‌الاسلام تبریزی و الذریعه شیخ آقابزرگ طهرانی می‌توان دید. کنتوری در سفر به عتبات نسخۀ اصلی کتاب کشف‌الحجب را به میرزا حسین نوری هدیه کرد که به کتابخانه ضیا‌ءالدین نوری نوۀ دختری میرزا حسین نوری منتقل شد. یک نسخه خطی دیگر آن به تصحیح و خط مؤلف (مورخ ۱۶ شعبان ۱۲۷۷ق) در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نگهداری می‌شود. این کتاب نخستین‌بار در ۱۳۳۰ق، در کلکته چاپ شد، و همین چاپ با مقدمه آیت‌الله مرعشی نجفی در ۱۴۰۹ق در قم افست شده است. از آثار دیگر کنتوری می‌توان از شذور العقیان فی تراجم الاعیان را در ۲ مجلد نام برد که شامل مطالب کتاب امل‌الآمل شیخ حّر عاملی است، به انضمام با حالات علمای لکهنو و هندوستان که معاصر مصنف بوده‌اند. کنتوری تألیفات دیگری نیز دارد، ازجمله کتاب‌النزهة‌الاثناعشریه و رساله‌ای در گزارش مناظره با مولوی جان محمد لاهوری.