کارنگی، اندرو (۱۸۳۵-۱۹۱۹)
کارْنِگی، اَنْدرو (۱۸۳۵-۱۹۱۹)(Carnegie, Andrew)
نـــیـکـوکـار و کـارخـانـه‌دار اسکاتلندی‌تبار امریکایی. از ثروتی که از کارخانۀ تولید آهن و فولاد خود واقع در پیتسبورگ[۱] به هم رسانده بود برای ایجاد مؤسسات آموزشی و فرهنگی و هوادار صلح، که بسیاری از آن‌ها به نام خود وی خوانده می‌شوند، بهره گرفت. در ۱۸۹۸، تالار موسیقی[۲] نیویورک به‌سبب فعالیت‌های نیکوکارانۀ کارنگی به کارْنِگی هال[۳] تغییر نام داد. در دانفِرملین[۴] اسکاتلند به‌دنیا آمد، اما خانواده‌اش در ۱۸۴۸ به امریکا مهاجرت کردند و در آلگانی[۵] پنسیلوانیا اقامت گزیدند. کارنگی پس از کار در کارخانه‌ای نخ‌ریسی و نیز راه‌آهن، به مقام سربازرس بخش پیتسبورگ ارتقا یافت و با سرمایه‌گذاری برای تولید واگن‌های تختخواب‌دار راه‌آهن و نیز در زمینۀ استخراج نفت به ثروتی دست یافت. در ۱۸۶۵ شرکت کی‌استون بریج[۶] را برای تولید پل‌های فلزی راه‌آهن تأسیس کرد و در تولید آلیاژهای فولاد، از نخستین کسانی بود که از فرآیند بسمر[۷] بهره گرفت. در ۱۸۷۳ شرکت کارنگی را راه‌اندازی کرد که رفته‌رفته بزرگ‌ترین کارخانۀ تولید آهن و فولاد در امریکا شد. در ۱۸۸۹ کتاب انجیل ثروت[۸] را نوشت. در ۱۹۰۱ به اسکاتلند بازگشت. از دهۀ ۱۸۸۰ تا پایان عمر بیش از ۳۵۰میلیون دلار صرف امور خیریه کرد و به تجهیز حدود ۲۵۰۰ کتابخانه در امریکا و دیگر کشورهای انگلیسی‌زبان پرداخت. ازجملۀ دیگر بنیادهای خیریۀ کارنگی عبارت‌اند از مؤسسۀ کارنگی در واشینگتن، مؤسسۀ تکنولوژی کارنگی در پیتسبورگ، بنیاد کارنگی در انگلستان، کاخ صلح[۹] در لاهه (که دیوان بین‌المللی در آن واقع است)، و موقوفۀ کارنگی برای تحقق صلح در جهان. برای گرامی‌داشت یاد او، انجمن کتابخانه‌های انگلستان از ۱۹۳۶ سالانه نشانی را، با عنوان نشان کارْنِگی[۱۰]، به پدیدآورندگان برگزیدۀ کتاب‌های کودک اهدا می‌کند.