لوریه، اوربن ژان ژوزف (۱۸۱۱ـ۱۸۷۷)
لِوِریه، اوربَن ژان ژوزِف (۱۸۱۱ـ۱۸۷۷)(Leverrier, Urbain Jean Joseph)
اخترشناس فرانسوی. با توجه به تأثیر سیارۀ نپتون[۱] بر مدار اورانوس[۲] وجود و موقعیت آن را پیش‌بینی کرد. این سیاره در ۱۸۴۶ کشف شد. احتمال وجود سیاره‌ای دیگر، فراتر از اورانوس، و اثرگذاری بر مدار آن پیش از او هم مطرح شده بود. لوریه مدار و قطر ظاهری[۳] این سیارۀ فرضی را حساب کرد و نتیجه را به‌صورت مکتوب برای شماری از رصدخانه‌ها فرستاد. او از آنان خواست موقعیتی را که پیش‌بینی کرده بود بیازمایند. یوهان گاله[۴]، در رصدخانۀ برلین، بی‌درنگ نپتون را به فاصلۀ یک درجه از مختصات اعلام‌شدۀ او یافت. جان کوچ آدامز[۵]، اخترشناس انگلیسی، یک سال زودتر از لوریه تقریباً همان محاسبه‌ها را انجام داده بود، اما موفق نشد کسی را برای آزمودن آن قانع کند و لوریه هم از کارش اطلاع نداشت. لوریه در سن ـ لو[۶]، نورماندی[۷]، زاده شد و در اِکول پلی‌تکنیک[۸] پاریس درس خواند. در ۱۸۳۷، در همان‌جا مشغول به‌کار شد. در ۱۸۴۷ به استادی رسید و در ۱۸۴۹، کرسی مکانیک آسمانی[۹] در سوربون[۱۰] برای او دایر شد. از فعالان سیاسی انقلاب‌های ۱۸۴۸ بود. در ۱۸۴۹ عضو مجلس قانون‌گذاری، و در ۱۸۵۲ سناتور شد. در ۱۸۵۴ به سرپرستی رصدخانۀ پاریس رسید. زندگی حرفه‌ای‌اش وقف مکانیک آسمانی، به‌خصوص مسائل پایداری[۱۱] منظومۀ خورشیدی[۱۲]، شد. لوریه پس از کشف نپتون، تجزیه و تحلیل جامعی از جرم و مدار سیاره‌های منظومۀ خورشیدی گردآورد. که پس از مرگش از سوی رصدخانۀ پاریس، با عنوان سالنامه[۱۳]، منتشر شد. همچنین، در تأسیس شبکۀ هواشناسی سراسری قارۀ اروپا نقش مؤثری داشت.