کرامول، اولیور (۱۵۹۹ـ۱۶۵۸)

کرامْوِل، اولیوِر (۱۵۹۹ـ۱۶۵۸)(Cromwell, Oliver)

ژنرال و سیاستمدار انگلیسی و رهبر پیوریتن‌های پارلمان در جنگ‌های داخلی انگلستان. نیروی سواره‌نظام (بعدها مشهور به آیرنسایدزها) را ایجاد کرد، که در پیروزی‌های اجهیل (۱۶۴۲) و مارستون مور (۱۶۴۴) مؤثر بود، و ارتش ملی نوین را بنیاد نهاد، که به رهبری او و فرماندهی ژنرال فرفکس در ۱۶۴۵ در جنگ نِیزبی به پیروزی رسید. در ۱۶۴۹، در پی اعدام چارلز اول، در انگلستان نظام جمهوری (مشترک‌المنافع) اعلام کرد. از ۱۶۵۳ تا هنگام مرگ (۱۶۵۸) با لقب لرد پروتکتور بر انگلستان حکومت کرد و ضمن استقرار مدارای مذهبی با هم‌پیمانی با فرانسه علیه اسپانیا، اعتبار انگلستان را در اروپا افزایش داد. کرامول فرزند زمین‌داری کوچک بود و در هانتینگدون، در شمال غرب کیمبریج، زاده شد. در ۱۶۲۹ به پارلمان راه یافت و در فعالیت‌ها و رویدادهایی شرکت کرد که به جنگ داخلی انجامید. درپی تلاش‌های نافرجامش برای یافتن راه‌حل قانونیِ حلّ اختلافات با چارلز اول از ۱۶۴۶ تا ۱۶۴۸، نیروهای مهاجم اسکاتلندی را در ۱۶۴۸ در پرستون شکست داد. کمیسیون ویژه‌ای، که کرامول نیز عضو آن بود، چارلز اول را محاکمه و به اعدام محکوم کرد و پس از آن، کرامول جمهوریِ معروف به مشترک‌المنافع را بنیاد نهاد. کرامول رهبران گروهی افراطی به نام مساوات‌طلبان، را که خواهان اصلاحات بنیادی بودند، در ۱۶۴۹ اعدام کرد. در لشکرکشی به ایرلند (۱۶۴۹ـ۱۶۵۰) برای سرکوبی مخالفانِ حاکمیت پارلمان شدت و خشونتی فراموش‌نشدنی از حاکمیت انگلیسی‌ها در بین ایرلندی‌های کاتولیک برجا گذاشت. سپس در ۱۶۵۰ در منطقۀ دانبار و در ۱۶۵۱ در ووستر نیروهای اسکاتلندیِ حامی پادشاهی چارلز دوم را شکست داد. پارلمانِ تحت نفوذ کرامول به او پیشنهاد کرد که پادشاه شود، اما او به‌علت هراس از نافرمانی ارتش، که طرفدار جمهوری بود، از قبول این پیشنهاد خودداری کرد. سلطنت‌طلبانِ آن زمان کرامول را خودکامه‌ای بی‌رحم، یا دست‌کم انسانی شجاع اما بدسرشت، و در بدترین تعبیر ممکن «اهریمن انگلستان» توصیف کرده‌اند. مورخانِ هوادار کرامول در قرن ۱۹، او را ناجی پارلمان و پدر مردم‌سالاری نوین می‌دانند. مجسمۀ کرامول در محوطۀ مجلس عوام انگلستان در وست‌مینستر نصب شده است.

 

---