ائری، جورج بیدل

اِئری، جورج بیدِل (۱۸۰۱ـ۱۸۹۲م)(Airy, George Biddell)

اخترشناس انگلیسی. تلسکوپ گذر نصف‌النهار را در رصدخانۀ سلطنتی گرینویچ نصب کرد و زمان میانگین گرینویچ (جی‌ام‌تی) را، با توجه به ستاره‌های گذرنده از نصف‌النهار، به‌دقت محاسبه کرد. در ۱۸۷۲ لقب سِر دریافت کرد. ائری در ۱۸۳۵م به مقام هفتمین «اخترشناس سلطنتی» رسید. او مخابرۀ زمان گرینویچ را با تلگراف به‌‌راه انداخت. در ۱۸۸۰، زمان میانگین گرینویچ، که با تلسکوپ ائری محاسبه شده بود، زمان رسمی بریتانیا شد. ائری در اَنیک، نورتامبرلند، زاده شد؛ در کیمبریج در رشتۀ ریاضی درس خواند. در ۱۸۲۶م استاد ریاضی، و در ۱۸۲۸م استاد اخترشناسی آن دانشگاه شد. در مقام سرپرست رصدخانۀ کیمبریج، شیوه‌های پیشرفته‌تری را برای رصدهای نصف‌النهار در پیش گرفت و نتایج آن‌ها را در مقیاسی کوچک‌تر منتشر کرد. در ۱۸۴۷م، در مقام اخترشناس سلطنتی، سمت ـ ارتفاع‌یاب اختراعی خود را، که دستگاهی برای محاسبۀ سمت و ارتفاع بود، برای رصدِ ماه در تمامی نواحی آسمان برپا کرد. نوآوری‌های دیگر او عبارت‌اند از ثبت به‌روش عکاسی (۱۸۴۸م)، تعیین زمان گذر نصف‌النهار به‌روش الکتریکی (۱۸۵۴م)، رصدهای طیفی (از ۱۸۶۸م)، و بررسی گشت روزانۀ لک‌های خورشید (کلف) با استفاده از خورنگارکیو (۱۸۷۳م). در تعیین مرز کانادا و ایالات متحده امریکا، و مرز ایالت‌های اورگون و مِین از مهارت‌های ریاضی او استفاده کردند. در به‌آب انداختن کشتی بخار گریت‌ ایسترن، کابل‌گذاری تلگراف بین اروپا و امریکا، و ساخت ناقوس‌های ساعت برج مجلس (بیگ‌بن) نیز از تجربۀ علمی او بهره‌گیری شد. کتابش، با نام رسالات ریاضی در اخترشناسی فیزیکی (۱۸۲۶م)، از آثار معتبر این حوزه است.

 

---