تخته نرد، بازی

تخته‌نَرْد، بازی

(یا: نرد) از کهن‌ترین سرگرمی‌ها و قمارها. برخی اختراع نرد را به هندیان و برخی، با استناد به گزارش‌ شترنگ و نهاد و نیردشیر، به ایرانیان نسبت می‌دهند. بازی نرد، با دو تاس، پانزده مهرۀ سیاه و پانزده مهرۀ سفید، بر روی دو صفحۀ چوبی یک شکل و اندازه انجام می‌گیرد. بازیکنان، پس از انتخاب رنگ مهرۀ خود، داو می‌گذارند و پشک می‌اندازند. حرکتِ مهره‌های سفید و سیاه، به قاعدۀ مجموع رقم خال‌های دو تاس، برخلاف جهت هم است. هدف، نشاندنِ تمامی مهره‌ها در خانه‌ای است که حریف در آغاز بازی دو مهرۀ خود را بر آن نشانده بود. اصطلاحات نرد: ۱. کشته که برابر افتادن رقم خال تاس، با خانه‌ای است که فقط یک مهرۀ حریف بر آن نشسته است؛ ۲. حکم تاس؛ ۳. خانۀ بسته که تعبیری برای خانه‌ای، خانۀ دو مهره‌ای، است که نتوان در آن مهره‌ای نشاند؛ ۴. مارس، اگر بازیکنی نتواند حتی یک مهره را به مقصد برساند، مارس می‌شود. هر مارس دو امتیاز برای حریف است؛ ۵. افشار، که پنجمین خانۀ هرسوی تخته و مهم‌ترین خانه‌ها است؛ ۶. خانه را بستن/گرفتن، که نشاندن بیش از یک مهره، در خانه‌ای است؛ ۷. گشاددادن/آوردن، که با حکم تاس، خانه‌ای با یک مهره رها شود؛ ۸.‌ جفتی. در درازبازی، نوعی دیگر از تخته‌نرد، مهره‌ها دریک ستون، خانه‌ای که حریف باید مهره‌های خود را در آن‌ گرد آورد، جای می‌گیرند. نیز ← تاس.