یه قل دوقل، بازی

یِه‌قُل دوقُل، بازی

(یا: پِنِشْتْ؛ ریگ‌بازی؛ یه‌گُل دوگُل) از بازی‌های دخترانۀ گروهی. این بازی با پنج نفر و با پنج سنگ گِرد کوچک انجام می‌شود. ابتدا مراسمِ پیشال اجرا می‌شود. آن‌گاه، هریک از بازیکنان، به‌نوبت، مرحله به مرحله، بازی می‌کنند. بازیکنی که در اپوی (نوبت) خود ناموفق عمل کند می‌سوزد و نوبت را به نفر پس از خود می‌دهد و اگر نوبت دوباره به او رسید، بازی را از همان مرحله‌ای که سوخته بود از سر می‌گیرد. بازی، در اقلیم‌های فرهنگی مختلف مراحلی با نام‌های مختلف دارد، اما چند مرحلۀ آن کمابیش در همۀ اقلیم‌ها یکسان است: ۱. یه‌قُل/یک‌قُل، چهار سنگ را بر زمین می‌ریزند، سنگی را که نگه‌داشته‌اند، به هوا پرت می‌کنند و در فاصلۀ به‌هوا رفتن و پایین‌آمدن آن، هربار یکی از سنگ‌های زمین را جمع می‌کنند؛ ۲، دوقُل. همان عمل، این‌بار با جمع‌کردنِ دو سنگ، در دو نوبت؛ ۳. سه‌قل، همان عمل، با جمع‌کردنِ یک سنگ در نوبت اول و سه سنگ در نوبتِ دوم؛ ۴. چارقُل/چهارقُل، همان عمل، با جمع‌کردن هر چهارسنگ در یک نوبت؛ ۵. پنج‌قُل، یکی از پنج سنگی را که در مشت دارند به هوا می‌اندازند و تا فرودِ آن چهار سنگ دیگر را زمین می‌گذارند و سنگِ درحال فرود را می‌گیرند. در مرحلۀ بعد عمل چهارقُل تکرار می‌شود. بازیکنی که همۀ مراحل را بگذراند، دیگران را جریمه می‌کند. نام و نوع جریمه، در اقلیم‌های گوناگون متفاوت است. از دیگر مراحل آن در برخی جاها، موچ، بشکن، نشکن، آبشار یک، آبشار دو، تخم کن عوض کن، آب‌پاچ [ش]، آفتابه لگن، دروازه، و عروس است.