ارمنیان جلفای اصفهان، تاریخ تیاتر
تاریخ تئاتر اَرمنیان جُلفای اصفهان
تاریخچۀ شکل‌گیری تئاتر اَرمنیان در جُلفای اصفهان. ارمنیان جُلفای اصفهان در ۱۲۶۷ش نخستین نمایش را روی صحنه بردند. در این سال گروهی از اَرمَنیان علاقه‌مند به هنر تئاتر در جلفا گرد آمدند و برای تأسیس باشگاه تئاتر اطلاعیه منتشر کردند. اهالی جلفا مبلغ ۵۵۱ قِران به هیئت‌مدیره باشگاه تئاتر کمک مالی کردند. باشگاه با این پول در تالار مدرسۀ مرکزی ارمنیان جُلفا صحنۀ تئاتر درست کرد و وسایل مورد نیاز را برای اجرای نمایش فراهم آورد. مشکل ارمنیان جُلفا نداشتن هنرپیشۀ زن بود. خلیفه ماقاکیا رهبر مذهبی ارمنیان جلفا از جاثلیق ارمنیان مقیم اوچمیادزین در این‌باره استفسار کرد. جاثلیق فَریمیان پیشوای ارمنیان جهان جواب مثبت داد. پس از دریافت این پاسخ، با کوشش هیئت‌مدیرۀ انجمن دوستداران تئاتر سه تن از دوشیزگان جلفا آمادۀ همکاری شدند و برای پیش‌گیری از اخلال در اجرای نمایش‌نامه، از مادران و بستگان دوشیزگان مزبور دعوت شد که در هنگام تمرین، در پشت صحنه ناظر بر تمرین باشند. ارمنیان نمایش‌نامه‌هایی به زبان فارسی نیز اجرا می‌کردند. نمایش‌نامۀ «حاج عَبدُالنَّبی» ازجملۀ این نمایش‌نامه‌ها بود که ظِلُّ‌السلطان و اطرافیان او اجرای نمایش‌نامه را دیدند. گروه‌های تئاتر ارمنیان جلفا گاهی نمایش‌نامه‌هایی به زبان انگلیسی اجرا کردند. گفتنی است پاره‌ای از روستاهای اَرمَنی‌نشین چَهارمَحال و بَختیاری و فَریدَن تالار نمایش داشتند و آموزگاران مدارس نمایش‌هایی اجرا می‌کردند.